Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Bedrijfscensuur van Pathé treft meer dan Zwarte Piet

  •  
25-09-2020
  •  
leestijd 6 minuten
  •  
145 keer bekeken
  •  
kampong javanais

© Deze danseressen behoorden tot de “bewoners” van de Javaanse kampong op de Wereldtentoonstelling te Parijs

De maatregel van het Franse bioscoopconcern leidt er toe dat een deel van het Nederlandse verleden onzichtbaar wordt gemaakt omdat bezoekers zich er aan zouden kunnen storen
Ook Pathé is geweken voor de druk van KOZP en bondgenoten. Met onmiddellijke ingang vertonen de 30 megabioscopen van deze onderneming geen films meer waar Zwarte Piet in voorkomt. Roetveeg- en blanke Pieten mogen vooralsnog wel. De zuivering treft ook de streaming dienst.
Pathé is een Franse multinational. Geen wonder dat het zich door de internationale commotie rond de onbegrepen Nederlandse kindervriend laat beïnvloeden. Die filmzalen zijn bedoeld als geldmachines. Je wil geen politiek gemotiveerd gedonder, zeker niet als racisme in het spel gebracht wordt.
Let wel: Pathé boycot niet uitsluitend Sinterklaasfilms. Zodra Zwarte Piet ergens verschijnt, gaat de projector uit. Dat zou bijvoorbeeld het geval zijn met Makkers staakt Uw wild Geraas, een iconische Nederlandse speelfilm die in 1960 gedraaid werd door Fons Rademakers op een scenario van Jan Blokker. In Berlijn won zijn film een Zilveren Beer.
Het is een belangrijk cultuurhistorisch document, dat veel vertelt over het leven in ons land tegen het eind van de jaren vijftig maar vanaf nu beyond the pale, om eens een uitdrukking te gebruiken uit het land waar deze gevaarlijke tendens tot censuur op het verleden vandaan komt. Kijk wat de filmrecensent B.J, Bertina schreef in de Volkskrant van 28 oktober 1960 : “Intussen was er tussen al deze verdrietelijkheden ook een gevoelige aandacht voor “gekke” humoristische zaken in een stille stad waarvan de straten zijn vervuld van knechten en sinterklazen, ieder op hun speelse weg naar de bittere ernst die zich in de huizen één heerlijk avondje tracht te vervullen. Voor de Nederlandse speelfilm lijkt mij Fons Rademakers een man vol beloften.”
In de NRC beklaagt Dick Maas zich over het feit dat Alles is Liefde en de oer-Nederlandse horrorfilm Sint voortaan worden geweerd. Overigens belooft een woordvoerder van Pathé dat men zorgvuldig te werk wil gaan. Alle 3500 films in de collectie worden op Zwarte Pieten nagevlooid, maar “Zeker bij Nederlandse films overleggen we zo’n stap eerst met de makers”. Fijn dat die niet in het ongewisse worden gelaten.
Het schijnt dat de directe aanleiding tot de zuivering was wangedrag in een zaal, waar racistische opmerkingen klonken toen de trailer van een sinterklaasfilm werd vertoond. Dat zou een goede reden zijn om de boel te onderbreken teneinde de orde te herstellen. Nu moest het hele goedwillend publiek in de zaal de voorstelling uitzitten in een agressief klimaat want op het racistische woord volgt snel genoeg de racistische daad, vooral in het donker. Pathé deed niets toen het erop aan kwam. Daarna volgde de boycot van elke film waar Zwarte Piet in verschijnt, voor heel het land, voor alle tijden.
De maatregel van het Franse bioscoopconcern leidt er toe dat een deel van het Nederlandse verleden onzichtbaar wordt gemaakt omdat bezoekers zich er aan zouden kunnen storen. Dat is een vorm van bedrijfscensuur. Pathé waarschuwt niet tegen de inhoud van films, bijvoorbeeld met bepaalde symbooltjes zoals dat ook met geweld en godverdommes gebeurt. Het kiest er voor de kijkers bepaalde beelden te onthouden omdat die een deel van het publiek tegen de borst zouden kunnen stuiten. Nu kun je zeggen: het is een particulier bedrijf. Ze zullen zelf wel uitmaken wat zij de klanten willen voorzetten en wat niet. Die stemmen op hun beurt wel met de voeten. Waar maak je je druk over?
Dick Maas spreekt in zijn interview met de NRC over een hellend vlak. Voor je het weet maakt Pathé school en gaan ook archieven en andere streaming diensten ongewenste beelden afschermen. Dan mag je de sinterklaasintochten van weleer alleen nog maar bekijken in het kader van serieus wetenschappelijk onderzoek, te bewijzen met een brief van de faculteit.
O, en wil je Jud Süss dan ook in de bioscoop, haatopa Han? Als Pathé op zoek is naar een maatstok om films op niet artistieke of commerciële gronden te weren, heeft het genoeg aan de Nederlandse wet, die grenzen stelt aan haatzaaien, opruiing en groepsbelediging, zoals dezer dagen blijkt uit het proces tegen de belagers van Clarice Gargard. Er is geen enkele reden om verder te gaan dan onze wetgevers eisen.
En voor het overige zou het goed zijn als sommige mensen leerden dat oirbaarheid een vloeiend begrip is. Wat vroeger tot groot schandaal zou leiden zoals bloot op de tv, brengt nu hoogstens schouderophalen terweeg. En waar we nu grote vraagtekens bij plaatsen, was vroeger algemeen geaccepteerd. Denk bijvoorbeeld aan het vertonen van mismaakte mensen op de kermis. Of het organiseren van koloniale tentoonstellingen waar inlanders zogenaamd hun traditionele leven leidden in een decor dat sterk aan een diergaarde deed denken. Of als je zo gepredisponeerd bent, van Sinterklaas én Zwarte Piet.
Van dit alles bestaan beelden, soms zelfs bewegende. Waarom zijn die zo interessant? Omdat ze ons een inzicht geven in de denkwereld van vroeger. Het is onze taak te begrijpen waarom de meeste mensen van toen niets kwaads zagen in zulke vertoningen terwijl wij ze ten enenmale afwijzen. Dat is dus geen vergoelijken, noch begrip tonen. Dat is inzicht verkrijgen. Ook zullen we wellicht voorlopers ontdekken, die hun tijd vooruit waren en het daarom verdienen door onze generaties aan de vergetelheid te worden ontrukt. Dat bereik je nooit door ongewenste beelden of teksten af te schermen. Tenzij ze dus in strijd zijn met de Nederlandse wet op het punt van haatzaaien, opruiïng en groepsbelediging. Daarmee maak je mensen niet intelligenter maar dommer. Daarom verdient deze onberaden actie van Pathé een strenge veroordeling door iedereen die in de waarheid geïnteresseerd is.
Voorbeeld: wie juist in deze tijd om zijn brandende liefde voor de stad Parijs en tal van zeer uiteenlopende andere redenen hernieuwde aandacht en roem verdient is de journalist Alexander Cohen. Lees online zijn prachtige memoires ‘In Opstand’ en ‘Van Anarchist tot Monarchist’. Maar dat is van latere zorg. Dit schreef Cohen in Recht voor Allen van 18 mei 1889. Hij gaat op bezoek bij het aan de koloniën gewijde gedeelte van de Wereldtentoonstelling in Parijs, ter gelegenheid waarvan de Eiffeltoren verrees.
“Bij een bezoek dat ik Vrijdag bracht aan de Koloniale Tentoonstelling op de Esplanade des Invalides, ging ik den kampong der Javanen tevens binnen. Wat ik vermoed had, bleek waarheid te zijn. Die ongelukkigen zijn hier overgeleverd aan een stuk of drie bandieten, welke hen op de schandelijkste wijze exploiteeren. De reden waarom men mij den vorigen keer had geëxpulseerd, was me thans duidelijk. De kerels waren bevreesd dat hunne schurkerij aan ’t licht zou komen en wilden daarom natuurlijk vermijden dat de eenige persoon hier, welke die arme menschen kan verstaan en behulpzaam zijn bij hunne eischen, zich met hen onderhield. De Javanen vertelden me, dat ’t hen zoowat aan alles ontbreekt. Geen voldoende kleeding, slecht voedsel en niet de minste vrijheid. Terwijl de inboorlingen der Fransche koloniën zoowel op als buiten het terrein der tentoonstelling zich vrij kunnen bewegen, worden de Javanen, welke ongelukkigerwijze niet onder het toezicht staan van den Kommissaris-Generaal der Fransche koloniën, als beesten «vertoond». Zij moeten muziek maken, dansen enz. en daar de entree 50 centimes (25 cent) bedraagt en dagelijks duizenden bezoekers den kampong betreden, begrijpt men licht, dat de gewetenlooze schurken, onder wier «hoede» die arme duivels staan, goede zaken maken. Ik beloofde de Javanen een einde aan dat schandaal te maken, door een beroep te doen op de pers. Dit vernemend, waren de heeren zoo razend, dat ze me nogmaals per politie naar buiten lieten expedieeren, waarop ik des avonds onmiddellijk verschillende konfraters van de Parijsche pers bezocht. Gisteren ging ik met een hunner, redakteur aan de XIXme Siècle, naar den kampong, liet hem door de Javanen hun voedsel, kleeding enz. toonen, en werd voor de derde en laatste maal, den kampong uitgezet. Ik zeg opzettelijk voor de laatste maal, daar thans reeds de Parijsche bladen vol zijn van dit schandaal en men daaraan paal en perk zal stellen. In Nederland zou men van zoo iets geen woord gekikt hebben, maar hier in Frankrijk telt gelukkig de publieke opinie ook nog mee. De naam van dezen ellendeling, chef der exploitatiekommissie, verdient vereeuwigd te worden. De vent heet Wolff, Martin Wolff, en is een landgenoot van Droogstoppel. Natuurlijk!”
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.