Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Beïnvloed de wereld, begin bij jezelf

  •  
02-04-2014
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
RTEmagicC_roos_218.jpg
Mensen zijn gek op stiekeme foefjes zoals 'nudging', waarbij de ander niet beseft dat ie beïnvloed wordt
Mensen willen graag alles weten over beïnvloeding – van anderen. Maar al met al kunnen ze vaak niet eens hun eigen gedrag beïnvloeden en hun eigen leven regisseren. Uitstellen, smoezen, sjoemelen, “ach, dat ene glaasje extra”, “later heb ik meer tijd”, “morgen doe ik weer aan de lijn”; voor jezelf opkomen, je nek uitsteken voor de dingen waar je echt in gelooft. Leer meer over beïnvloeding, begin met jezelf, schrijft Roos Vonk in haar nieuwe boek ‘Je Bent Wat Je Doet’.
Toen ik voor Intermediair schreef, werden mijn stukken over beïnvloedingstrucs meestal het best gelezen. Psycholoog Cialdini heeft met zijn seminar en zijn boek ‘Invloed’ al jarenlang wereldwijd een enorm succes. Ook onze master-opleiding ‘Gedragsverandering’ trekt veel studenten. Vooral stiekeme foefjes vinden mensen leuk, waarbij de ander niet beseft dat ie beïnvloed wordt, zoals nudging : mensen ongemerkt een duwtje geven.
Het grappige is dat mensen vooral geïnteresseerd zijn in het zelf toepassen van die trucs, als nudger zeg maar; niet in het zich weren tegen beïnvloeding door anderen, als nudgee. Nooit vragen mensen eens naar een boek of cursus over hoe ze zich kunnen wapenen tegen beïnvloeding door anderen. Hoewel ze weten dat die psychologische kunstjes er zijn, voelen ze zich niet bedreigd in het maken van hun eigen vrije keuzes. Net als bij reclame hebben ze het idee dat alleen ánderen erdoor worden beïnvloed.
Logisch, want mensen zien zichzelf als autonoom. Hét centrale thema in vrijwel alle klassieke sociaal-psychologische studies (denk aan Milgram’s gehoorzaamheids-experimenten en Asch’s conformisme-experimenten) is dat die autonomie zeer beperkt blijkt te zijn: we worden sterk beïnvloed door onze omgeving. Of het nu gaat om keuzes voor kleding, muziek, voedsel, hulp aan slachtoffers, agressie, inzet voor een taak; we bewegen mee met anderen en hebben vervolgens de indruk dat het van binnenuit komt. Wensdenkend onderschatten we de kracht van externe invloeden op ons gedrag, onze keuzes en voorkeuren. Juist die onderschatting vergroot de kans dat we beïnvloed en ge nudged worden, want we wapenen ons er niet tegen.
Als we echt zulke goede beïnvloeders zijn, waarom kunnen we dan vaak niet eens ons éigen gedrag beïnvloeden? Dat zou toch bij uitstek heel makkelijk moeten zijn: als je jezelf vertelt wat je doen staat, hoef je geen last te hebben van die lastige weerstand, onwil, koppigheid en betweterigheid die anderen vaak tonen. Toch? Maar gek genoeg doen we vaak niet eens datgene wat we zélf willen.
We komen niet van het roken, drinken of snoepen af, we stellen vervelende taken uit, we hebben onveilige seks of seks met de verkeerde, zitten eindeloos te facebooken, whatsappen, twitteren en anderszins te klessebessen terwijl we ‘eigenlijk’ iets anders zouden moeten; we komen publiekelijk niet op voor datgene waar we in geloven en ook privé laten we onszelf geregeld in de steek, door in de waan van de dag mee te racen en te sjoemelen met onze diepste waarden.
Zelf twitter ik teveel, en zo kwam ik een tweet tegen van schrijfster Marijn Fidder:
Volgens sommigen ben ik makkelijk te beïnvloeden, maar al mijn pogingen om mezelf wezenlijk te veranderen zijn tot nu toe mislukt.”
Dat vond ik een leuke gedachte. We willen veranderen, maar we willen niet veranderd wórden. We willen niet beïnvloedbaar zijn, en we denken dat ook niet te zijn – ten onrechte – maar we willen wel onszelf beïnvloeden. En daar kunnen we nu juist niks van.
In plaats van al die boeken en cursussen over hoe we ánderen krijgen waar we ze hebben willen, kunnen we misschien beter eens beginnen met de vraag: hoe krijg ik mezélf waar ik mezelf hebben wil? Immers, als je dat niet voor elkaar hebt, ben je in wezen niet trouw aan jezelf, niet autonoom en niet vrij.
Als hedendaagse variant op het ‘verbeter de wereld’-motto wil ik daarom voorstellen: leer meer over beïnvloeding, begin met jezelf.
Het laatste boek van Roos Vonk is Je Bent Wat Je Doet

Meer over:

opinie, leven
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.