Belangen van kinderen ondergeschikt in carrousel van coronamaatregelen

De beslissing om scholen te sluiten geeft aanleiding tot grote zorgen. Onduidelijk is waarom deze zeer ingrijpende maatregel, waarbij kinderen grote risico’s lopen, noodzakelijk is en in hoeverre de belangen van kinderen zijn meegewogen. Het VN-Kinderrechtenverdrag, waar Nederland zich aan heeft verbonden, bepaalt dat de belangen van het kind bij iedere beslissing de eerste overweging dienen te zijn. Het laat wel ruimte om andere belangen voor te laten gaan, maar eist daarbij dat dit wordt onderbouwd en in verhouding staat tot het beoogde doel. Een belangrijke vraag is of het doel ook via andere en voor kinderen minder ingrijpende maatregelen kan worden bereikt.

Als het gaat om sluiting van winkels, of van horeca was er altijd een duidelijke uitleg. Maar nu alle scholen en kinderopvangcentra plotseling worden gesloten, is het gissen naar de onderbouwing. Tijdens de vorige lockdown werd duidelijk wat de impact is van zo’n maatregel op kinderen in kwetsbare situaties. Het is daarom onbegrijpelijk, dat bij zo’n ingrijpend besluit geen uitleg wordt gegeven.

In het publieke en parlementaire debat werd duidelijk dat het sluiten van scholen ‘onderdeel is van het grote geheel aan maatregelen’ en dat het dient ‘om ouders thuis te houden’. Dit is precies wat het VN-Kinderrechtenverdrag tegen wil gaan: kinderen mogen niet als instrument gebruikt worden én de belangen van kinderen en jongeren moeten zelfstandig en expliciet beoordeeld en afgewogen zijn. Daarbij moet volgens het verdrag ook om de input van kinderen en jongeren worden gevraagd. Kinderen hebben eigen  rechten,  eigen  waarde,  eigen  belangen en een  eigen stem.

Uit vele onderzoeksrapporten en persoonlijke getuigenissen blijkt dat een scholensluiting evidente, negatieve impact heeft op kinderen en jongeren, zeker voor kinderen in kwetsbare situaties. Kinderen die thuis niet goed begeleid kunnen worden met huis werk, of kinderen bij wie het thuis niet veilig is. Het heeft invloed op hoe kinderen zich voelen en op wat ze kunnen leren. Ook kan het leiden tot onveiligheid en uitsluiting van bijvoorbeeld kinderen in armoede of kinderen met een vluchtelingachtergrond. Zo zag het kabinet dit eerder dit jaar blijkbaar ook. Op de routekaart met coronamaatregelen is namelijk duidelijk te zien dat in het ergste geval alléén de bovenbouw zou sluiten.

Dat het kabinet zich nu genoodzaakt ziet het gehele onderwijs en de kinderopvang te sluiten, kan de slotsom van een afweging zijn om de pandemie te bestrijden. Maar dit moet wel een afweging zijn die uitdrukkelijk aangeeft waarom deze maatregelen echt noodzakelijk zijn en wat er wordt gedaan om de impact ervan op kinderen en hun gezinnen tot een minimum te beperken.

Wat tot nu toe over de besluitvorming rondom de scholensluiting bekend is, doet geen recht aan de verplichtingen die de staat heeft om in alle beslissingen die kinderen raken hun belangen voorop te stellen en hen serieus te nemen door uit te leggen waarom hun belangen nu voor andere belangen zijn geweken.

We roepen het kabinet op om het besluit tot scholensluiting te heroverwegen binnen de kaders die het VN-Kinderrechtenverdrag stelt – als ultieme toetssteen. En dat er duidelijk wordt gecommuniceerd wanneer scholen wél open kunnen, ook naar kinderen en jongeren. Laten we er met zijn allen voor zorgen dat kinderen niet de onzichtbare slachtoffers van de coronacrisis worden.