Belastingontwijkers zijn de nieuwe verzetstrijders

Thematisch zou Spies & Glistrup een aardig tweeluik kunnen vormen met The Wolf of Wall Street. Beiden gaan over vrije jongens met twijfelachtige manieren van geld verdienen en een extravagante levensstijl. Helaas steekt deze Deense film tamelijk bleek af bij Scorsese’s tour de force.

Misschien betekent de film meer voor Deense kijkers, die bekend zijn met de zonderlinge verschijningen van Simon Spies en Morgen Glistrup. Deze studievrienden maakten eind jaren ’60 een revolutionaire sprong in de reisbranche, door vliegvakanties naar de Middellandse Zee beschikbaar te maken voor Jan Modaal.

Seksuele revolutie Op de golven van de seksuele revolutie gebruikte Spies seks om zijn product te verkopen, en vooruitlopend op het neoliberalisme probeerde Glistrup via complexe constructies zo min mogelijk belasting te betalen. Dat laatste liep uit op een bittere strijd van Glistrup met de overheid, wat eindige met de oprichting van de rechts-populistische Vooruitgangspartij (voorloper van de huidige DF). “Belastingontwijkers zijn de nieuwe verzetstrijders”, oreert Gilstrup, terwijl zijn compagnon zich verliest in drugs en seks met minderjarigen.

Nee, sympathiek zijn de titelfiguren uit Spies & Glistrup niet. Dat hoeft op zich geen probleem te zijn. Maar in tegenstelling tot Goodfellas, Trainspotting en Four Lions lukt het deze film niet om een emotionele ingang te vinden in de personages, waardoor de kijker met ze meeleeft. In het begin gaat het al mis. Als Glistrup’s gewaagde plannen (voornamelijk gemotiveerd door wraaklust) door zijn baas worden belemmerd, wordt hij bij zijn prachtige huis getroost door een liefdevol gezin. Hij vloekt dat rijken hun eigen regels maken, maar zijn tegenstanders worden ook bepaald niet uitgebeeld als arrogante elite. We zien hier dus geen underdog die het opneemt tegen het establishment en waar we sympathie voor kunnen voelen. En nergens in de film wordt die sympathie er meer op.

Hoereren De film maakt een paar aardige observaties over de tijdsgeest en er zijn een paar geestige scènes. De belangrijkste attractie is acteur Pilou Asbæk (Borgen). Aanvankelijk lijkt hij de excentriciteit van Spies een tikje over-the-top te spelen, maar geleidelijk suggereert hij dat dit een soort act is. Dit geeft Spies iets spannends en ongrijpbaars. De kern van de film is de vriendschap tussen de hoererende Spies en de familieman Glistrup. Het is een boeiende tegenstelling, maar uiteindelijk mist deze relatie een sterke dramatische ontwikkeling, wat wordt onderstreept door een onbevredigend slot.

Spies & Glistrup is niet slecht, maar als het gaat tussen deze film en nog een keer The Wolf of Wall Street kijken, is mijn keuze snel gemaakt.

Bart Juttmann, bekend van de webserie Ideale Liefde, bespreekt op Joop wekelijks een film. Volg Bart ook op Twitter