Beste heer van Beurden, kom uit uw schulp

Shell heeft een rare aantrekkingskracht op mij. Bij een nieuwsbericht over uw organisatie wordt er iets in mij getriggerd, ben ik meteen wakker. En vaak in dubio. De laatste paar weken gebeurde het weer: ik zag dat u uit een conservatieve lobbyclub van oliereuzen stapt in de Verenigde Staten. En u kondigde aan dat klanten straks aan de pomp 1 cent meer kunnen betalen en dat daarvoor dan hun uitstoot gecompenseerd zal worden door de aanplant van bomen in onder andere Indonesië. Ik wil daar dan graag positief op reageren, zuur zijn ligt mij niet. Elke stap vooruit is er eentje. Bovendien kan ik me goed voorstellen dat uw tienduizenden medewerkers er ook wel eens van balen dat hun bedrijf zo vaak negatief wordt bejegend.

Ecocide In de ogen van milieuactivisten kunt u weinig goed doen, er wordt een collectieve rechtszaak tegen uw bedrijf aangespannen in eigen land en sommigen betichten u zelfs van ecocide. Dat is heftig. En was Shell ooit niet Neerlands trots? Onze grootste multinational, met aanzien, een lange geschiedenis en een duidelijke maatschappelijke functie. Een organisatie die voor generaties Nederlanders een baan en goed inkomen betekende, soms voor het leven. Een zekerheid op de beurs bovendien, vast onderdeel van menig pensioen- en huishoudpotje. En laten we wel wezen: voorlopig rijden ook nu nog bijna alle auto’s op benzine, hebben we nog gewoon tankstations nodig. Zelf werk ik nu voor een ngo, maar ook ooit voor een multinational en ben ik opgegroeid met respect voor ondernemerschap en bedrijfsleven. Om maar te zeggen: in de zwart- wit wereld van vandaag ben ik niet uw gezworen vijand, in ieder geval niet iemand die u uit beginsel wantrouwt.

En toch begrijp ik de mensen heel goed die naar alternatieve, radicalere manieren zoeken om de enorme olietanker Shell van koers te laten veranderen. Ik voel dezelfde urgentie en liep met velen van hen de klimaatmars. Er is namelijk wel even wat aan de hand. U zult het met mij eens zijn dat klimaatverandering in feite een wereldwijde crisis betekent en om ingrijpende, collectieve actie vraagt. De strijd tegen klimaatverandering vraagt om visie, leiderschap en vooral om heel snel heel veel daden. Willen we de doelen van het Parijs akkoord halen dan moeten we heel snel de transitie maken naar duurzame energie en af van kolen, olie en gas. Mensen in de landen waar u uw olie en gas uit de grond haalt ondervinden nu al de negatieve gevolgen van de opwarming van de aarde. Met de recente humanitaire ramp door de orkaan Idai in onder andere Mozambique als zeer wrang voorbeeld. Maar de realiteit is dat als we de doelen van Parijs niet halen ook toekomstige generaties hier in Nederland de gevolgen zullen ondervinden.

Dat velen zo vaak, en ik nu ook weer, de pijlen op u richten komt allereerst natuurlijk doordat u een van de grootste klimaat vervuilende bedrijven ter wereld bent. Uw organisatie stoot twee keer zoveel broeikasgassen uit als heel Nederland bij elkaar. Maar het komt ook doordat u symbool staat voor veel dat er mis is in ons huidige neoliberale systeem. In die neoliberale orde is aandeelhouderswaarde leidend. Verliest het lange termijn belang het te vaak van de korte, op puur financiële winst gerichte blik. En worden maatschappelijke kosten, waaronder die voor het milieu, niet meegenomen in het bedrijfsmodel. In de huidige ecologische crisis komt dat desastreus samen. De markt komt bovendien, in tegenstelling tot wat de vrije markt doctrine ons altijd beloofde, niet met de oplossingen.

Klimaattransitie En dan is het lidmaatschap opzeggen per 2020 van een lobbyclub die miljoenen besteedt aan de lobby tegen klimaatmaatregelen en die het Parijs- akkoord niet erkent dus niet voldoende. Sterker nog, wat die club doet wordt op een zeker moment inderdaad gewoon strafbaar. En dan is de klant een cent extra laten betalen aan de pomp zodat daar bossen van kunnen worden aangelegd niet voldoende. Nee, dan zijn aansprekender daden nodig die het hart van uw bedrijfsvoering raken, dan gaat het uiteindelijk om minder marketing en meer investeringen in duurzame energie. En dan is het gewoon volstrekt onvoldoende dat u 1 tot 2 miljard per jaar investeert in duurzame energie, terwijl u 25 tot 30 miljard per jaar investeert in fossiele brandstoffen. En dan kunt u zelf niet een salaris opstrijken van meer dan 20 miljoen euro per jaar terwijl de politiek naarstig op zoek is naar draagvlak voor de kosten van de klimaattransitie.

Het is tijd dat u met Shell uit de schulp kruipt. Ik ken u niet persoonlijk maar u bent vast slim en ter zake kundig anders was u niet op die positie terecht gekomen. En zo werken er volgens mij vele goede, slimme mensen in uw organisatie. Maar u zult echt een vlucht naar voren moeten maken en uw geld, expertise en mensen fundamenteel moeten gaan inzetten voor toekomstige generaties. De enige echt belangrijke aandeelhouders. En de dooddoener dat u nu eenmaal in een systeem zit en oppompt wat men vraagt, die kan echt niet meer in 2019. We zijn allang het punt voorbij dat we nog kunnen zeggen dat ‘het nou eenmaal altijd zo gaat’.

Defensief U kunt vast uw aandeelhouders uitleggen dat er de komende jaren wat minder miljarden aan dividend worden uitgekeerd. En dat die worden geïnvesteerd in duurzame energie, omdat dat ook goed is voor hun aandeel op de lange termijn. Dan komt u ook uit het defensief waar u nu inzit. Het ‘wij tegen de rest van de wereld’. Want ik kan u verzekeren, dat zal alleen nog maar erger worden als u niet echt van koers verandert.

Onlangs weigerde uw organisatie nog op een uitnodiging van ons parlement in te gaan om het over het betalen van belastingen te hebben tijdens een hoorzitting. Daarna zegde uw collega Van Loon vervolgens toch toe te komen nadat er ophef over ontstond in de media: dat is niet meer van deze open en transparante tijd. Wees deel van de maatschappij waar u en uw werknemers onderdeel van zijn. Voer het debat, ga het gesprek aan. Ik had het gewaardeerd als u zelf gewoon naar het parlement was gekomen. Als u vindt dat mensen onzin over uw bedrijf verkopen, had u dat daar ook kunnen uitleggen.

Kruipt u dus alstublieft voorgoed uit die schulp en stop met het achterhoedegevecht. Er ligt een enorme kans om Nederland weer trots op Shell te maken.

Met vriendelijke groet, Guido Deuzeman

PS Ik zorg dat deze brief bij u terecht komt, maar deel hem ook publiekelijk. Omdat ik benieuwd ben of andere mensen er net zo over denken en omdat ik deze oproep ook breder met de rest van uw organisatie wil delen.