Bij de NS is een mega-schandaal in de maak

In de Volkskrant van zaterdag staat een omineus zinnetje: “De NS wil achter het Duitse DB en het Franse SNCF uitgroeien tot de derde spoorvervoerder van Europa”. Dat is nogal een ambitie voor een bedrijf dat bij het eerste sneeuwvlokje al de hik krijgt en de reizigers bij duizenden op stationnetjes laat staan zonder enige faciliteit of beschutting. Grote Europese spelers in het railvervoer hebben een eigen hogesnelheidslijn en dát, legt de Volkskrant uit, is de achtergrond van de Fyra.

De overheid keek daadloos toe, lees je dan later in het verslag van de onvermijdelijke onderzoekscommissie.

De NS past naadloos in dit rijtje. Opperhoofd Bert Meerstadt verdient volgens zijn eigen jaarverslag meer dan vier en een halve ton euro. De ambitie van de leiding is dan ook grenzenloos. Via dochter Abellio nam de NS spoor- en busverbindingen over in Engeland, Tsjechië, Scandinavië en Duitsland. De aldaar verwachte winsten zijn zogenaamd nodig voor kwaliteitsbeleid in Nederland.

De staat is nog steeds de enige aandeelhouder van de NS. Melanie Schulz-Verhagen, de verantwoordelijke minister, beperkt zich echter tot enig handenwringen als het echt niet anders kan. Voor het overige laat zij de leiding van de NS haar gang gaan. De kamerleden zien ondertussen hoofdschuddend toe. Zo laat de politiek de reiziger in de kou staan.

Hier is een mega-schandaal in de maak. Dat lijdt geen enkele twijfel.

Als Nederland bij de grote jongens en de koplopers wil horen, dan doet het dat wel in nieuwe technologieën en niet in traditionele bedrijfstakken vol oud-gevestigde en onaantastbare reuzen. De leiding van de NS wordt dan ook in handen gegeven van vakbekwame mensen met een achtergrond in het spoorwegwezen, een beetje zoals de legendarische ir. W. Hupkes, wiens eerste opdracht bij de spoorwagen was om een locomotief voor sneltreinen te ontwerpen. Hij had géén MBA bedrijfskunde zoals de architect (!) Meerstadt, die na zijn afstuderen meteen bij de bedrijfsadviesorganisatie McKinsey in dienst trad. Na deze maatregelen volgt de parlementaire enquéte naar hoe het zo spectaculair mis kon gaan op het spoor, zodat onze kinderen en kleinkinderen – wier heil toch bij de hele politiek centraal staat – er wat van op kunnen steken. Dat past wel bij wat zij erven: een ongebruikte hogesnelheidslijn die in hun ogen geldt als monument van een ontsporing.