Bij dit kabinet telt je afkomst, niet je toekomst

‘Niet je afkomst telt, maar je toekomst’. Deze leus is gemeengoed geworden in Nederland. In verkiezingstijd vatten politici van PvdA- en VVD-huize hiermee hun integratiestandpunt bondig samen. Een mooi uitgangspunt voor de coalitie-onderhandelingen, zou je denken. Toch is daar maar weinig van terug te lezen in het Regeerakkoord met de titel ‘Bruggen slaan’. Dit Kabinet haalt juist van alles uit de kast om de kloof met migranten te verbreden.

Tijdens een debat gisteren, waar de integratieparagrafen aan de orde kwamen, somde VVD-Kamerlid Malik Azmani op waar zijn partij ‘trots op is’: ‘wij scherpen de eisen voor inburgering verder aan, de verantwoordelijkheid voor het halen van een inburgeringsexamen ligt voortaan bij de betrokkene zelf, wie zich onvoldoende inzet om in te burgeren verliest de verblijfsvergunning, geen Nederlands, geen bijstand, en gezichtsbedekkende kleding, geen bijstand. Doe je binnen zeven jaar een beroep op de bijstand dan verlies je je verblijfsvergunning. De periode van zeven jaar gaat ook gelden voor naturalisatie en voor het stemmen bij gemeenteraadsverkiezingen’.

Azmani noemde het een ‘beleidsarme begroting, zonder nieuwe voornemens en plannen’. Het is opmerkelijk dat Rutte II de hard-harder-hardst-koers van het vorige kabinet onverstoorbaar voortzet. Het was immers geen geheim dat Rutte I onder toeziend oog van de PVV met 130 km per uur rechtsaf moest slaan. Dit betekende ook voor de VVD een koerswijziging. Het gedoogakkoord was een breuk met het integratiebeleid dat VVD-minister Verdonk tien jaar geleden invoerde. Na verhitte debatten over de gebrekkige integratie van migranten tuigde ‘IJzeren Rita’ een inburgeringsstelsel op. Er heerste consensus over het idee dat migranten Nederlands moesten leren om hun kansen te vergroten. We moesten immers toe naar een inclusieve samenleving, waarin migranten volwaardig meedoen.

Het is niet helemaal waar dat het nieuwe Regeerakkoord geen nieuwe voornemens en plannen bevat. Eén van de meest in het oog springende wijzigingen is het plan om het stemrecht van migranten in te perken. Nu mogen migranten na vijf jaar stemmen bij de gemeenteraadsverkiezingen, maar dat wordt verlengd naar zeven jaar. Het is een maatregel die getuigt van exclusieve politiek. Wie hier vijf jaar woont, werkt en leeft is kennelijk nog niet Nederlands genoeg om te mogen meebeslissen over zijn eigen toekomst en die van hun kinderen. Azmani legde uit dat ‘mensen hun sporen moeten verdienen in deze samenleving. Pas dan ga je tot naturalisatie over of krijg je stemrecht. Je moet eerst laten zien dat je daadwerkelijk bijdraagt aan deze samenleving. Wij vonden dat vijf jaar voor bepaalde groepen te weinig was.’

Hier weegt iemands afkomst zwaarder dan iemands toekomst. Het verbaast me vooral dat de sociaal democraten hier tijdens de coalitieonderhandelingen mee akkoord zijn gegaan. De PvdA is de nieuwe gedoogpartner geworden, maar voelt zich nu al niet comfortabel met deze rol. Het was geen toeval dat de PvdA deze week aankondigde dat zij niet van plan is het Regeerakkoord onverkort uit te voeren. Diederik Samsom zei in de Den Uyl-lezing dat het de bedoeling is nadrukkelijk toenadering te zoeken tot de oppositiepartijen ‘ook als daarvoor plannen enigszins moeten worden aangepast’. Eerder liet de rode vicepremier Lodewijk Asscher al weten dat het regeerakkoord ‘niet in beton is gegoten’. PvdA-Kamerlid Kerstens bevestigde in het debat met Azmani dat alleen de financiële kaders vast staan. Dat is bemoedigend, want met het stemrecht voor migranten gaan geen euro’s verloren.

Ik daag de PvdA uit de voornemens met betrekking tot het stemrecht aan te passen en een brug te slaan naar de oppositiepartijen. In een la ligt nog een initiatiefwetsvoorstel van GroenLinks, D66 en de PvdA om migranten na vijf jaar stemrecht te geven bij de landelijke verkiezingen. Laten we dit wetsvoorstel afstoffen, actualiseren en indienen. Laat migranten meebeslissen of het hun afkomst is of hun toekomst die telt.

Volg Linda Voortman ook op Twitter