Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Bijverdienen naast bijstandsuitkering toestaan is een goed idee

  •  
16-04-2015
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
413 keer bekeken
  •  
RTEmagicC_f3a9ab6f6e.jpg
Zijn we eindelijk af van de werkloosheidsindustrie
Het is overal in het nieuws dat een aantal gemeenten – Groningen en Wageningen voorop – een basisinkomen willen voor mensen in de bijstand. Dat is goed nieuws, maar met basisinkomens heeft het niks te maken. Sterker nog: wat de gemeentes gedaan hebben, is veel beter dan een basisinkomen.
Het idee van een basisinkomen is dat je geld geeft aan iedereen, ongeacht of ze werken of niet. De kern daarvan is die universaliteit: een basisinkomen is pas een basisinkomen als iedereen er recht op heeft; arm of rijk. Een basisinkomen voor mensen in de bijstand is zoiets als een Nederlands elftal voor mensen uit Almere.
De gemeentes hebben iets heel anders – en beters – gedaan: ze hebben de regel afgeschaft dat je naast je bijstandsuitkering niet mag werken. Mensen krijgen een bepaald bedrag, en mogen daarnaast werken wat ze willen. Dat was een hervorming van de bijstand die hard nodig was, om twee redenen.
Werkloosheidsindustrie Allereerst zet het de bijl aan de vaak vernederende en zinloze werkloosheidsindustrie. Immers, in het vorige systeem was het zo dat je niet mocht werken, en dat er dan gecontroleerd moest worden of je je daar ook aan hield. Dat systeem was hoogst manipuleerbaar. De verhalen van mensen die ontslagen worden, om vervolgens als tegenprestatie voor de bijstand hetzelfde werk te doen, zijn bekend. De controle of mensen er stiekem niet naast werken, en de strafkortingen die daarbij komen kijken, waren een krachtig middel om mensen eronder te houden. Door dit systeem af te schaffen hebben de gemeentes ruimte gegeven aan de eigen kracht van mensen.
De tweede reden is dat dit een gigantische oppepper is voor de mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Zoals bekend bepaalt het niveau van de bijstand in Nederland in laatste instantie de voorwaarden waaronder laagbetaald werk gedaan wordt. Immers, als iemand jou werk aanbiedt dat onder het bijstandsniveau ligt, dan bedenk je je wel twee keer voordat je dat aanneemt. Ieder gat dat de afgelopen jaren in het bijstands-vangnet geschoten is, maakte daarom de arbeidsomstandigheden voor werkenden slechter.
De maatregel om het verbod op werken in de bijstand af te schaffen was dus een goede maatregel. Waarom is het nou beter dan een basisinkomen? Het basisinkomen heeft twee grote problemen, die vastzitten aan het idee erachter. Het idee van een basisinkomen is dat de overheid niet goed in staat is om gericht geld uit te geven. Daarom zou de beste aanpak de hagelgeweer-methode zijn: zo veel mogelijk uitspreiden en maar hopen dat je iets raakt. Die methode is verspillend: je geeft veel geld uit aan mensen die het niet nodig hebben. Daardoor is de vraag hoe hoog het basisinkomen zou kunnen zijn. Schattingen komen uit op het AOW-niveau, ergens rond de duizend euro per maand. Dat is minder dan een bijstandsmoeder met twee kinderen, bijvoorbeeld.
Rechtvaardigheid Daarmee komen we op het tweede, veel fundamentelere probleem: achter het systeem van verschillende toeslagen zit een idee van rechtvaardigheid. We vinden het volstrekt logisch dat een moeder van twee kinderen meer geld ontvangt dan een oudere in een bejaardentehuis. Als we dat allemaal gelijk gaan trekken zou het niet alleen onrechtvaardiger worden, maar geven we bovendien het principe op dat de overheid zich met het inkomen van verschillende groepen moet bemoeien. Het is geen wonder dat het basisinkomen ook onder libertariërs populair is. Zij zijn het als een stapsteen naar het volledig afschaffen van de inkomenspolitiek. Door de hervormingen te beperken tot de bijstand wordt deze botte-bijl-methode vermeden.
Kortom: het systeem dat ze ingevoerd hebben heeft alle voordelen van het basisinkomen, maar niet de nadelen. Goed bezig, Groningen, maar met het basisinkomen heeft het niets te maken.
Dit stuk verscheen eerder op de website Publieke Tribune
cc-foto: Emilian Robert Vicol

Meer over:

opinie, economie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.