Blufmannen en wat vrouwen van ze kunnen leren

Al jaren zijn de ‘Bluffers’-boeken razend populair. Door het lezen van een boek uit de serie ‘How to bluff your way into…’ kan de ijverige carrièremens zich in een dag in een nieuwe omgeving bluffen. Of het nu kwantummechanica, bankieren, beleggen, wijnproeven of macht is. De lezers van deze bluffersboeken weten daardoor wellicht zelfs meer van het nieuwe vakgebied dan de echte bluffers in onze samenleving. Daar hebben we er immers nogal wat van, en zeker aan de toppen van het bedrijfsleven en de politiek.

Neem bijvoorbeeld Hans Hillen, onze minister van Defensie. Het is een man die ongetwijfeld alles van macht en netwerken weet. Anders was hij immers nooit journalist, voorlichter, lobbyist, Tweede Kamerlid, Eerste Kamerlid, voorzitter van een zorgverzekeringorganisatie en minister van Defensie geworden. Hij is de laatste tijd wat vaker in het nieuws geweest dan hem waarschijnlijk lief is, vanwege een paar pijnlijke debacles. Denk aan de mislukte redding met een helikopter, wat schandaaltjes bij een Defensie-onderdeel en wat politiek/publicitair onhandige uitspraken. De vraag rees of hij wel genoeg afweet van het vakgebied Defensie. Als je immers verstand hebt van de  organisatie, mogelijkheden en hiërarchie van onze krijgsmacht had hij nooit de inschattingsfouten gemaakt die hij heeft gemaakt.

Je vraagt jezelf misschien af waarom iemand zichzelf dat aandoet, ja zeggen tegen zo’n functie met veel publiciteit, waar je dus veel risico loopt om door de mand te vallen door een gebrek aan kennis? Dat zou veel vrouwen immers niet overkomen. Door de mand vallen is namelijk een van de diepste doodsangsten van de meeste carrièrevrouwen. Derhalve solliciteren vrouwen niet op functies waarbij ze niet aan alle vereisten voldoen. En daarom hebben we ook zo weinig vrouwen in topfuncties in Nederland. Want naast dat de topfuncties verdeeld worden door een mannenkartel van oude jongens die genoeglijk samen krentenbrood smeren, belemmeren vrouwen zichzelf door veel minder vaak te solliciteren op deze functies. Vrouwen  durven namelijk minder te bluffen dan mannen.

Hans Hillen, als we hem even als exemplarische man zien, heeft natuurlijk voor geen van zijn functies alle benodigde topdiploma’s en vereiste zeven jaar ervaring. Hij heeft zijn werkgevers ervan overtuigd dat hij prima geschikt was voor de baan en is het gewoon gaan doen. Nu we hem zo openlijk hebben zien blunderen zien we hoe hij het in al zijn functies deed: in de praktijk leren van fouten. En dat is dus helemaal niet erg. Hillen zit er nog steeds. Hij heeft niet eens een motie van wantrouwen aan zijn broek gekregen en hij laat zich dit de komende jaren als minister niet nog een keer gebeuren. En dat geldt wel voor meer ministers. Ik moet ineens ook erg denken aan onze minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal. Wist in theorie alles van rampenbestrijding, maar moest in de praktijk nog wel even leren hoe het dan gaat. Helaas wel met een dodelijk slachtoffer in Iran tot gevolg.

Onlangs hoorde ik van een kennis die de bazin van een grote organisatie zou worden. De man die het me vertelde was van zijn stoel gevallen van verbazing. Deze vrouw stond nu eenmaal niet bekend als een groot licht, strategisch wonder of bijster vakkundig. In eerste instantie deelde ik daarom zijn verbazing. Hoe komt zij nou op die positie? Om vervolgens te denken, good for her! Ze heeft zichzelf gewoon omhoog gebluft, en gaat het vak al doende leren. Zoals de meeste topmannen dat doen: in de praktijk. Daar zouden vrouwen vaker een voorbeeld aan moeten nemen. Gewoon bluffen. Net als de mannen die dat al eeuwenlang hebben gedaan, en daar ook al eeuwenlang niet voor zijn gestraft, maar voor zijn beloond. Komt het toch nog goed met de streefcijfers voor vrouwen aan de top. Op welke topfunctie zal ik vandaag eens solliciteren?