Boeren op de weg

Nu wij om allerlei redenen woorden en uitdrukkingen lijken om te (willen) vormen wordt het misschien tijd dat ook om niet politieke redenen te doen. Voor begrip van onze taal bijvoorbeeld. Onze taal, vertelde ooit een Engelse student in Nederland mij, is vooral moeilijk door de veelheid aan staande uitdrukkingen en zegswijzen, waar geen touw aan vast lijkt te knopen.

Vaak vinden zij hun oorsprong in een algemeen bekend gegeven en werden daarom spreekwoordelijk. Maar de referentie in de tekst verdween, waardoor enkel de woorden en hun betekenis overbleven. ‘In de aap gelogeerd’ bijvoorbeeld zou slaan op de Amsterdamse herberg ’t Aepje of ’t Aepgen , gelegen aan de Zeedijk, waar zeelieden zich zwaar in de schulden dronken. Waar de uitdrukking ‘beren op de weg’ zien vandaan komt is wat duisterder. Bruine beren stierven in Nederland al een jaar of 800 geleden uit.

Ik zou daarom willen voorstellen voortaan te spreken van ‘Boeren op de weg,’ een aanzienlijk inleefbaarder gegeven.

Over de boeren gesproken: het is goed te zien dat VVD en vooral CDA, als traditionele boerenpartij, een verlengde van de boerenlobby zelfs, ook de boeren niet langer sparen willen. ‘Als de boer niet klaagt (en de pastoor niet meer vraagt), dan nadert het einde der dagen,’ zo luidt een andere oud-Hollandse wijsheid. De boerenclaim als enige ‘telkenmale de klos te zijn’ zou ik graag met een vleugje zout willen nemen.

Niettemin is de vraag of het aanpakken van de veestapel nu werkelijk zoveel zoden aan de dijk zet in de aanpak van het klimaatprobleem. Nu VVD en CDA bereid zijn heilige huisjes te slechten, is het misschien goed het werkelijke kernprobleem te benoemen: we zijn met te veel mensen. Een schier onstopbare groei van de wereldbevolking. Ook in Nederland.

Zonder direct de oude Chinese eenkindpolitiek te bepleiten, zou een directe aanpak van dat probleem meer effect kunnen hebben dan de aanpak van de veestapel. Een halvering op de kinderbijslag bij het tweede kind (twee, drie en zevenlingen niet meegerekend) en afschaf van kinderbijslag vanaf het derde kind zou niet alleen een enorme bezuiniging, maar een grotere bijdrage aan een duurzamere wereld leveren dan alle nu bijeen geraapte maatregelen bijeen.

Het is een waarheid die niet graag benoemd wordt, een waarheid – als u mij het grapje vergeven wilt – als een koe: wie geen kinderen op de aarde zet, kan vergeleken met anderen doen en laten wat hij wil, zonder ooit in de buurt van een gelijke ‘ecologische footprint’ te komen. Men kan als Peter R. de Vries enkel nog in privéjets willen reizen (met beenruimte te over), men kan runderen, schaaldieren en gevogelte eten en de Tesla volledig links laten liggen. Niets schadelijker voor het milieu dan het toevoegen van een extra lid aan de uitdijende mensheid.

Ik besef dat beperking van de kinderbijslag in Nederland nog altijd een taboe is. Dat het relatief veel lager opgeleiden en religieuze minderheden treffen zou. Dat levert oppositie op. Ook zouden de boeren vermoedelijk overmatig getroffen worden. Ook hier zijn kortom boeren op de weg. Maar dat maakt de maatregel niet minder het overdenken waard.