Chaos bij de republikeinen

Het is nog ruim 13 maanden totdat Amerika een nieuwe president kiest. Bij de democraten lijkt het de laatste tijd iets spannender te worden maar staat Hillary Clinton nog steeds ruim voor. Interessanter is het bij de Republikeinen waar een capabele kandidaat als Jeb Bush nauwelijks uit de verf komt. Terwijl Scott Walker – in juni nog de favoriet – vandaag de handdoek in de ring gooit. Tijd voor een analyse.

Met name in het noord-midden winnen republikeinen vaak wel de gouverneurs- en congres verkiezingen maar zelden die voor president. Met het vertrek van Scott Walker uit Wisconsin neemt de kans op een republikeinse doorbraak in dat deel van het land af. Tevens haakte vorige week de oud-gouverneur van Texas, Rick Perry af. Perry was in 2011 de gedoodverfde winnaar maar kon zich op live-tv even niet meer herinneren welke drie ministeries hij ook weer wilde sluiten. De aura van ‘sukkel’ heeft hij ondanks een keurige staat van dienst in Texas niet van zich af kunnen schudden. Wat betekent het vertrek van Walker en Perry voor de race? Op het eerste gezicht zijn twee geschikte kandidaten in een vroeg stadium gevloerd. Drie volstrekt onverkiesbare kandidaten staan ondertussen in de top 3. Wie gaat hen stoppen?

Zolang de oppositie tegen de populist Trump, de geflopte zakenvrouw Fiorina en de eveneens ietwat merkwaardige  zwarte kandidaat Ben Carson (“Obamacare is the worst thing that happened in this nation since slavery”)  zo verdeeld is zijn de kansen in 2016 vrij hopeloos. Maar nu is er een mogelijkheid dat kiezers van Walker en Perry zich hergroeperen rond de hoogst genoteerde ‘serieuze’ kandidaat : Marco Rubio. Deze senator uit Florida is niet bepaald dom en hij vertegenwoordigt een bevolkingsgroep waar de republikeinen aanhang missen: de Hispanics. Rubio’s roots liggen in Cuba. Veel Cubanen stemmen van oudsher republikeins, nog steeds verbitterd over het naar hun smaak te softe Cubabeleid van Kennedy. Maar dat begint te veranderen doordat a) de republikeinen zich steeds denigrerender jegens hen beginnen op te stellen en b) de jonge generatie het conflict met de Castro’s alleen uit verhalen kent c) de Paus hamert op thema’s als armoede en de opwarming van de aarde, waardoor er een wig tussen katholieke jongeren en de republikeinse partij ontstaat. Het wachten is dus op iemand die het tij op z’n minst kan afremmen. De economische ontwikkeling weekt veel jongeren sowieso al los uit hun conservatieve milieus. In traditioneel republikeinse staten als Virginia, Indiana en South Carolina gaf dat in 2008 de doorslag in het voordeel van Obama.

Een van de andere republikeinse kandidaten, Bobby Jindal, waarschuwde ooit dat de republikeinen het risico lopen te worden gezien als ‘the stupid party’. Dat wordt hem niet in dank afgenomen en ook hij zal waarschijnlijk spoedig moeten afhaken. Maar hij heeft wel gelijk. Bij hoger opgeleiden moeten de republikeinen een flinke inhaalslag zien te maken willen ze ooit nog winnen. Voor al deze electorale narigheid is Rubio een mogelijke oplossing. Met hem hebben de republikeinen kans om Florida te winnen evenals een reeks andere regio’s waar veel Spaanstaligen wonen. Als deze groepen niet tijdig door de republikeinen worden gepaaid zullen zelfs aartsconservatieve staten als Texas op termijn swing states worden. In Texas winnen de Teaparty en Senator Ted Cruz aan invloed. Deze laatste is weliswaar Hispanic maar geniet daar  weinig aanhang dankzij zijn verzet tegen immigration reform. Hij is zo rechts dat het zelfs veel republikeinen niet lekker zit. Met iemand als Rubio zullen sommige Hispanics daarentegen republikeins stemmen en de democratische opmars afremmen. 

Op dit moment staat Rubio vierde in de peilingen. Paraat voor als Trump implodeert. De vraag is echter of dat überhaupt wel zal gebeuren. Trump is voor het republikeinse establishment volstrekt onacceptabel omdat hij economisch veel te links is en sociaal veel te rechts. Hij is voor belastingverhogingen en grootschalige overheidsinvesteringen, beledigt vrouwen, immigranten en zelfs een gedecoreerde oorlogsheld als John McCain. Maar hij is zo rijk dat hij geen sponsors nodig heeft. Alleen de kiezer kan hem stoppen. Maar die zien in hem de ideale anti-establishment kandidaat. Een nachtmerrie voor de republikeinse partijleiding dus. Zelfs als Trump het niet redt moet een wel acceptabele kandidaat, dus ook Marco Rubio eerst nog langs Fiorina en Carson.

 Het enige voordeel voor de republikeinen is dat zij door alle aandacht de agenda kunnen bepalen. De democraten beleefden dat in 2008 toen de strijd tussen Obama en Clinton typisch democratische thema’s onder de aandacht bracht. Wat dat betreft is het goed dat Clinton sinds kort een serieuze tegenkandidaat heeft in Bernie Sanders. Met hem zal ze het kunnen hebben over linkse thema’s als het minimumloon terwijl ze zich – als de republikeinen zo doorgaan – om de midden-kiezer geen enkele zorgen hoeft te maken.

cc foto: George Larcher