Corruptie-onderzoek is wetenschappelijk broddelwerk

Corruptie in het bestuur in ons land neemt toe, zegt Transparancy international. Daarbij zouden ook steeds vaker ambtenaren betrokken zijn. Wat kunnen we daar nu tegen doen? Economisch onderzoeker Roel van Veldhuizen heeft de oplossing: we moeten het salaris van ambtenaren flink verhogen. Als hun inkomen met 60 procent zou toenemen, zouden zij minder gevoelig zijn voor corruptie, omkoping en vriendjespolitiek.

Van Veldhuizen is verbonden aan het Wissenschaftszentrum Berlin für Sozialforschung en gastonderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn onderzoek geeft een interessant inkijkje in de staat van het sociaaleconomisch onderzoek. Dat wordt vaak uitgevoerd met studenten, die zijn gemakkelijk te krijgen en ook lekker goedkoop. Het onderzoek van Van Veldhuizen is helemaal niet gedaan met ambtenaren, maar met studenten die zich moesten ‘verplaatsen’ in de positie van een ambtenaar.

Vervolgens werd deze studenten – in hun ‘rol’ van ambtenaar – gevraagd bij welk inkomen zij bereid zouden zijn steekpenningen aan te nemen. En wat bleek: als zij 60 procent meer zouden krijgen, zo zeiden deze ‘student-ambtenaren’, dan zouden zij minder corrupt zijn. Van Veldhuizen geeft toe dat de onderzoekssituatie ‘niet helemaal realistisch’ is, maar dat maakt zijn vertrouwen in de uitkomst niet minder: ‘Overigens kan het net zo goed dat deze uitkomst ook voor werknemers uit het bedrijfsleven geldt’, zei hij tegenover Binnenlands Bestuur.

De afgelopen tijd hebben we gezien dat mensen met een hoog inkomen niet ongevoelig waren voor corruptie. In tegendeel: juist grootverdieners bleken gevoelig voor omkoping en vriendjespolitiek, bij overheid en bouwbedrijven, bij hogescholen en woningcorporaties. Dit onderzoek zegt niets over corruptie, maar des te meer over de staat van het sociaaleconomisch onderzoek. Het is een aanfluiting dat dit onderzoek wordt geaccepteerd. Het zou goed zijn als serieuze onderzoekers zich eens wat vaker lieten horen en afstand zouden nemen van dit soort broddelwerk.