Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

CPB plakt waardeoordelen op verkiezingsprogramma's

  •  
21-05-2010
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
58 keer bekeken
  •  
BNNVARA fallback image
Het CPB zegt dat de doorrekeningen van het CPB gebaseerd zijn op onafhankelijke en objectieve economisch wetenschappelijke kennis. Dat is een overschatting van de kennis die de economische wetenschap oplevert
Ook zo genoten van het mediacircus rond de CPB doorrekening van de verkiezingsprogramma’s? Nou, ik niet. Ik verbaas me er over dat een instelling zo vrijelijk zijn eigen waardeoordelen mee kan laten wegen bij de analyse van politieke voorstellen. U en ik doen dat ook, natuurlijk, maar wij worden er niet voor betaald en het CPB wel.
Het CPB zegt dat de doorrekeningen van het CPB gebaseerd zijn op onafhankelijke en objectieve economisch wetenschappelijke kennis. Dat is een overschatting van de kennis die de economische wetenschap oplevert. Zo gaat het CPB er vanuit dat als de belasting verlaagd wordt de economische groei toeneemt. Dat komt, omdat aangenomen wordt dat als mensen meer verdienen ze harder gaan werken, of dat de vakbonden dan lagere looneisen gaan stellen omdat er netto toch al meer overblijft. Dat is wat de standaard economische theorie zegt, Er zijn inmiddels tonnen studies waaruit blijkt dat mensen vaak heel anders op financiële prikkels reageren als de standaard theorie aanneemt. Veel mensen reageren helemaal niet op veranderingen in belastingen, of op een verkeerde manier.
Nog een ideologisch gekleurde aanname is dat mensen harder gaan werken of meer hun best gaan doen een baan te vinden als de uitkeringen verlaagd worden. Ook hier is het empirische bewijs flinterdun. Al meer dan dertig jaar worden in Nederland de uitkeringen op achterstand gezet. Als we het CPB zouden moeten geloven, zou inmiddels geen mens meer structureel werkloos kunnen zijn. De werkelijkheid is anders, zoals we weten.
De ideologie van het CPB betekent inmiddels dat rechts beleid wordt beloond, en links beleid wordt gestraft in de doorrekening. De VVD die uitkeringen en belastingen wil verlagen krijgt van het CPB 400.000 banen erbij, terwijl het voorgestelde beleid van de SP die het omgekeerde doet als de VVD, namelijk uitkeringen en belastingen verhogen, volgens het CPB tot een verlies van een kleine 100.000 banen in de komende jaren leidt.
Kijkt u maar eens naar figuur 2.5 in het CPB-rapport, daar ziet u dit allemaal gebeuren. Tot uw verbazing ziet u ook dat Groen Links volgens het CPB vice kampioen banen maken is. Is GroenLinks dan rechts geworden? Nee hoor, dit is het Kees Vendrik-effect. Kees Vendrik, scheidend Kamerlid voor GroenLinks, staat er om bekend een groot kenner van de CPB-modellen te zijn. Hij heeft ongetwijfeld stiekem uitgerekend welke maatregelen het ‘goed’ gaan doen in de doorrekeningen van het CPB en toch niet al te rechts te worden. Groen Links geeft dus een forse lastenverlichting (banen, banen), maar laat daar niet uitkeringen, maar bedrijven voor opdraaien. Dit laatste kost maar een heel klein beetje werkgelegenheid in de CPB modellen.
Politieke partijen in Nederland die hun verkiezingsprogramma’s door het CPB laten doorrekenen en een mooi werkgelegenheidseffect voor hun programma willen krijgen, moeten of rechts worden, of een Kees Vendrik in hun gelederen opnemen. Met de economische of politieke werkelijkheid heeft dit inmiddels niets meer te maken.
Harrie Verbon is hoogleraar Openbare Financiën aan de Universiteit van Tilburg

Meer over:

opinie, economie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.