Cruijff is de Wilders van Ajax

Begin dit jaar liet Wilfried de Jong in zijn tv-programma Holland Sport Johan Cruijff wat dia’s zien waarop Cruijff kon reageren. Op de laatste dia stond Geert Wilders. Het was lange tijd stil. Cruijff wilde duidelijk niet reageren, maar ging toch, en dat valt in hem te prijzen, op De Jongs verzoek om reactie in. Volgens Cruijff zegt Wilders dat ‘buitenlanders’ worden voorgetrokken ten koste van de Nederlanders en dat excuses worden gezocht voor fouten die ‘buitenlanders’ maken. En dat is goed dat Wilders dat zegt, aldus Cruijff. ‘Hij heeft de boel wel wakker geschud en dat was wel nodig’. De Jong memoreert Cruijff ook nog aan zijn eerdere uitspraak over het Nederlandse elftal. In Oranje zouden vooral ‘Nederlanders’ en niet zoveel ‘buitenlanders’ moeten spelen. Eigen volk eerst, vraagt De Jong hem. Cruijff gaat hier niet op in en zegt, met uiteraard een Cruijffiaanse verhaspeling, hoe hij Wilders’ politiek ziet: ‘[…].Wat hij zegt: we moeten ons allemaal op een kam scheren en pas je aan aan onze gemeenschap.’

En toen was er de opmerking van Cruijff jegens Edgar Davids over zijn commissariaat bij Ajax. ‘Je zit hier alleen maar omdat je zwart bent’. De Cruijff-adepten c.q. -spreekbuizen zoals De Telegraaf sportredactiechef Jaap de Groot en hoofdredacteur Voetbal International Johan Derksen gaven in uitgebreide teksten als ware het een exegese van de Cruijff-bijbel duiding aan deze korte zin. Cruijff heeft deze uitspraak niet racistisch bedoeld, maar wilde Davids slechts op de reden wijzen waarom hij gevraagd was om lid te worden van de raad van commissarissen, namelijk zijn band met gekleurde spelers, die te vaak zich niet gelukkig bleken te voelen bij Ajax en de club verlieten (wat zegt dit overigens over Ajax?).

Met andere woorden, Cruijff bedoelde eigenlijk te zeggen: Davids houd je mond, je mag alleen maar iets zeggen als het over donkere spelers gaat. Hij zou de vrouwelijke commissaris Marjan Olfers een soortgelijke opmerking hebben toegeworpen: jij zit alleen maar in de raad van commissarissen omdat je een vrouw bent. Olfers zou dus analoog aan Cruijffs gedachtegang alleen iets mogen zeggen wanneer het over vrouwenzaken – de kantine?- gaat. Ik geloof niet dat Cruijff racistisch is. Evenmin seksistisch, maar donkere mensen en vrouwen moeten wel hun plaats kennen.

Cruijff doet mij niet alleen vanwege zijn voorliefde voor het eigen volk aan Wilders denken, maar ook vanwege zijn modus operandi. Begin dit jaar gooide hij met een twintigtal kornuiten, ‘voetballers die hebben gestudeerd’, de knuppel in het Ajaxhok onder het motto de voetballers weer aan de macht in het ‘beursgenoteerde bedrijf’ zoals Cruijff soms naar Ajax smalend verwijst. Aanvankelijk leek hij een punt te hebben. Weg met die academici, weg met die bestuurderselite! Leve het individuele talent, weg met de collectiviteit! En dat Cruijff onderweg Jan en alleman beledigt, grove uitspraken doet, ex-voorzitter Uri Coronel zei dat hij zelfs gedurende zijn hele zakenleven niet met dergelijke omgangsvormen was geconfronteerd, deert hem niet. Harde noten moeten er eenmaal gekraakt worden om verandering te bewerkstelligen en tot op zekere hoogte ben ik het daarmee eens. Maar is het daarvoor nodig om anderen te beledigen en tot de grond toe af te branden? Denk je anders of doe je iets wat JC en zijn apostelen niet welgezind is, dan volgt er gelijk een oog om oog en tand om tand actie in huisorgaan De Telegraaf of probeert men je te ontslaan (Davids door Jonk, mc). Uit alles wat wij via de media en hemzelf te horen krijgen, rijst een beeld op van Cruijff als iemand die ondanks zijn Cruijff-wijsheden niet het inlevingsvermogen en de gave van het woord heeft om verschillen te overbruggen, niet communicatief is en geen compromissen kan sluiten. De enige weg, is zijn weg. Het gaat om eenrichtingsverkeer, net zoals bij Wilders. Maar ook in een voetbalbedrijf zal er samengewerkt moeten worden en zeker bij een ‘beursgenoteerd bedrijf’. En daar heb je doeners én denkers voor nodig.

Alles voor Ajax, zegt Cruijff telkens weer. Of alles precies zoals Cruijff het wil? Sinds de komst van Cruijff is de situatie binnen Ajax er immers niet beter op geworden. Oude Ajax-getrouwen moesten het veld ruimen. Er is zelfs sprake van een sfeer van intimidatie. Als de ledenraad in het geheim had mogen stemmen dan was het niet zeker geweest of Cruijff als winnaar uit die stemming was gekomen, maar en public hadden de leden geen ‘nee’ tegen Cruijff durven of willen zeggen, volgens sportjournalist Arno Vermeulen.

JC is zijn bijnaam ‘de verlosser’ letterlijk gaan nemen of zoals oud-Ajacied Piet Keizer zegt ‘hij loopt boven de grond’. Cruijff lijkt zichzelf als een soort Wilders te zien; als een strijder tegen de elite, tegen de academici en voor het eigen volk, dat wil zeggen, voetballers in eerste instantie, autochtone voetballers in tweede instantie en autochtonen als geheim agenda, en in die jihad is alles geoorloofd. De man uit Barcelona blijkt, en dat doet mij als Cruijff-fan pijn, net zo rancuneus te acteren en net zo’n ongenuanceerde schreeuwer te zijn als de verlosser uit Venlo. En zo als de verlosser uit Venlo tweedracht in de Nederlandse samenleving heeft gezaaid, zo heeft de schreeuwer uit Barcelona Ajax in tweeën verdeeld. Cruijff heeft de boel opgeschud en nu?