Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Term 'cultuurmarxisme' vervuilt debat net zo goed als 'neoliberalisme' en 'fascisme'

  •  
16-09-2017
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
163 keer bekeken
  •  
14882901676_4aeddd21b3_k

© cc-foto: FaceMePls

Dergelijke termen worden te pas en te onpas gebruikt wanneer het bij het eigen wereldbeeld past
De samenleving is weer in debat over een nieuw idee, namelijk dat van het ‘ cultuurmarxisme’: “Het toepassen van het economische, marxistische gelijkheidsideaal op de cultuur”. De term ‘cultuurmarxisme’ wordt vooral door sommige rechtse academici en politici op de uitingen van bepaalde linkse intellectuelen en activisten geplakt, om zo hun denken op de juiste wijze historisch te willen duiden, als een soort moderne voortzetting van het oorspronkelijke marxisme.
Nu kan het zo zijn dat de critici van ‘cultuurmarxisme’ een punt hebben, en iets dergelijks daadwerkelijk bestaat. Maar mij bekruipt vooral het gevoel dat er weer een nieuwe term van stal wordt gehaald om een constructie op te tuigen waarmee politieke opponenten worden weggezet, en waarmee het publieke debat wordt vervuild.
En het is niet de eerste keer dat iets dergelijks gebeurt. Diegene die bijvoorbeeld op dit moment zo hard vallen over de aanduiding ‘cultuurmarxisme’ waren eerder diegene die bijvoorbeeld heel enthousiast strooiden met de term ‘neoliberalisme’. Evenzeer een vage term die te pas en te onpas van stal wordt gehaald om intellectuele tegenstanders weg te zetten.
Het verweer van diegenen aan wie de term ‘cultuurmarxist’ gericht was, dat dit een ‘ongedefinieerd’ begrip was en dat ‘niemand zich zo noemt’, gaat dus niet bepaald op aangezien ‘neoliberaal’ nou ook bepaald niet een goed gedefinieerd begrip is, laat staan dat vandaag de dag nog iemand zichzelf zo zou bestempelen.
Ook wordt er vanuit de hoek critici van ‘cultuurmarxisme’ regelmatig gewezen op de ‘foute’ oorsprong van de term, die – in de vorm van ‘cultuurbolsjewisme’ – al in de jaren dertig gebruikt werd door fascisten. Op eenzelfde manier wijzen critici van de term ‘neoliberalisme’ erop dat deze term oorspronkelijk bedacht zou zijn door een socialist. Door de oorsprong al dat niet in een ‘foute’ hoek te plaatsen proberen verschillende kampen wederzijds het gebruik van dergelijke termen te bestrijden.
In het debat over de term ‘cultuurmarxisme’ waren er ook reacties te bespeuren in de trend van ‘reuzegezellig dat mensen weer ouderwets van ‘marxisme’ worden beschuldigd’, onder andere hier op Joop. Reacties die uit dezelfde hoek kwamen als die waar er geregeld wordt gestrooid met de term ‘fascisme’. Alsof ‘fascist’ niet evenmin een ouderwetse en achterhaalde term is, waarvan je kunt betogen dat hij niet langer van toepassing is, vandaag de dag.
Maar zolang de term en de daarbij behorende ideeënconstructie bij het wereldbeeld past, blijven sommigen hem gebruiken. Tenzij ze plotseling zelf geconfronteerd worden met een dergelijke term die tegen hen gebruikt wordt natuurlijk, dan is er plotseling van alles mis mee. Het gebruik, of misbruik, van zulke termen, en sommige reacties erop in het debat, leggen daarmee niet alleen een bepaalde dubbele standaard bloot die zowel op links als op rechts waar te nemen valt, maar het is in de eerste plaats ook vooral een uiting van intellectuele armoede.
Want blijkbaar zijn we zo weinig creatief dat we voor de hedendaagse politieke ontwikkelingen op links en rechts niet in staat zijn om nieuwe termen te bedenken, en daarom maar teruggrijpen op benamingen uit het verleden die het heden niet of nauwelijks recht doen. In plaats van de geregeld oude koeien uit de sloot te halen zou men er daarom goed aan doen om de creativiteit aan te wenden en hedendaagse ontwikkelingen met moderne termen te omschrijven, en er daarbij voor te waken het publieke debat niet te vervuilen met allerlei ongedefinieerde begrippen waar niemand zich in herkent. En dat geldt voor zowel rechts, als voor links.
 
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.