Dappere jonge Serviërs

Dit weekend herdenkt Srebrenica voor de twintigste keer de val van de moslimenclave. In 1995 namen de Bosnische Serviërs, onder leiding van Ratko Mladic, de ‘safe haven’ in. In de dagen erna vonden zo’n achtduizend moslimmannen de dood. Marcel van der Steen woont in Sarajevo. Hij werkt als Balkan-correspondent voor voornamelijk Nederlandse en Belgische media. Voor Joop doet hij drie dagen verslag van het herdenkingsweekend, aan de hand van persoonlijke aantekeningen. Vandaag: deel 3.

Zondag in Sarajevo:  puinruimen en dappere Serviërs Het is zo’n vier uur rijden vanaf Srebrenica, terug naar Sarajevo. Maar de wegen waren wel weer leeg, aan het eind van de ochtend. Opschieten doet het niet, je kunt niet anders dan je geduldig langs de bergen laten slingeren.

Het stadje was weer zichzelf. Op het terras bij de Turkse bank zaten gewoon de oude mannetjes aan hun koffie. Hier en daar liep nog wel een camerateam, maar zonder haast. De deadline was nog ver.

Naast de begraafplaats in Potocari lagen grote zakken vuil. Studenten uit Sarajevo hebben gisteravond het vuil, de lege flesjes en sigarettenpeuken tussen de graven vandaan geplukt. En de stenen, die naar de Servische premier Vučić werden gegooid.

Nu, terug in Sarajevo, drink ik een Sarajevsko op het balkon. Ergens klinkt de muziek van Damir Imamovic, één van de beste vertolkers van het Bosnische levenslied. De Sevdah , altijd vol van verdriet. Ik blader door de krant; foto’s van Clinton, Albright, de Moeders van Srebrenica, een huilende vrouw bij een grote hoop grond en een groen paaltje. Veel aandacht voor het Vučić-incident. “Twintigste herdenking in schaduw van incident”, kopt de Oslobodenje.

Inmiddels heeft het presidium in Bosnië de stenengooierij veroordeeld, de burgemeester van Srebrenica ook. En de Amerikaanse ambassade benadrukt in een persbericht nog eens hoe dapper het was van Vučić, om naar Potocari te komen. Clinton zei het gisteren al in zijn speech. De begraafplaats is weer schoon, het puinruimen is net begonnen.

Ondertussen maak ik me zorgen. Niet eerder sinds het einde van de oorlog waren de betrekkingen tussen Bosnië en Servië zo slecht als nu. De Servische president zei vanochtend dat het hem aan 1992 herinnerde, toen de oorlog begon. Framing heet dat in mooi Nederlands. Mensen hier zeggen altijd tegen me dat het niet zo’n vaart zal lopen. Tot nu toe hebben ze gelijk gehad. 

Ik zet de tv aan om de Wimbledon-finale te zien. Federer tegen de Servische tennisgod Djokovic. En voor het eerst hoop ik dat hij verliest. Het is een belachelijke gedachte, ik schaam me direct, maar het gaat niet weg. Ik juich van binnen als Federer de tweede set pakt.

Twee dagen geleden stond een handjevol mensen in het centrum van Belgrado, ze hadden waxinelichtjes bij zich. Die staken ze aan om de Bosnische slachtoffers van Srebrenica te herdenken, midden in de Servische hoofdstad. Veelal jonge mensen, die het zat zijn dat hun regering de kop in het zand steekt en geen verantwoordelijkheid neemt. Ze moesten beveiligd worden door een cordon aan politie tegen boze nationalisten. Dappere jonge Serviërs.

Op tv steekt Djokovic een beker in de lucht, na een viersetter in zijn voordeel. Hij ziet zichzelf als de ambassadeur van het hedendaagse Servië, heeft hij wel ‘ns gezegd. Hij bemoeit zich zo min mogelijk met politiek, maar laat zich graag fotograferen met zijn Bosnische collega’s. Hij haalde vorig jaar geld op voor de Servische en Bosnische slachtoffers van overstromingen op de Balkan. In Londen bedankt hij Federer voor zijn tegenspel. Maakt een grap. Zijn vrouw straalt. 

Het is mooi dat Djokovic won vandaag.

Lees ook:  1: Herdenken, lachen, strijden en begraven 2: Premier op de vlucht voor stenenregen

foto’s @MarcelvdSteen / Tatiana