De aap komt uit de mouw op de eurotop

Vanaf 8 december 2011 speelt zich weer een Europese top af in Brussel. In deze akte van het eurospel moet blijken of de in het voorafgaande spel toegediende shocks voldoende hun uitwerking hebben gehad om het doel te bereiken. Dit doel is het consolideren van de financiële controle over Europa door de ECB en het IMF. Op deze top komen de kaarten – althans voor een deel- op tafel. De petitie tegen het ESM verdrag kunt u nog tekenen tot 21 december (www.geenesmverdrag.petities.nl)

•     De 17 eurolanden sluiten een apart verdrag om strengere begrotingsdiscipline af te dwingen. Andere EU-lidstaten (die dus niet de euro als munt hebben) kunnen zich hierbij aansluiten. Verwacht wordt dat bijna alle landen, behalve Groot-Brittannië, Hongarije, Zweden en Tsjechië dit zullen doen. De Britse premier Cameron wilde een uitzonderingspositie inbouwen voor de Londense City.

Flauwekul, de 17 eurolanden hebben al een apart verdrag, het ESM verdrag, dat op 11 juli 2011 door de 17 ministers van financiën van de eurolanden werd ondertekend. Dit verdrag moet worden uitgebreid met afspraken om de begrotingsdiscipline in de eurolanden via het ESM af te dwingen. Het probleem zit in de Europese grondwet. Hierin moeten wijzigingen worden aangebracht om het ESM in de positie te brengen, dat het effectief als begrotingscontroleur kan gaan optreden. Als dat niet zou gebeuren dan handelt het ESM in strijd met het Europese Verdrag.

Voor wijzigingen in het Europese verdrag is de medewerking van de parlementen van alle 27 lidstaten nodig. Het ligt in de lijn der verwachting dat deze wijziging erdoor zal worden gedrukt als zijnde een futiliteit. Dat de overige 10 landen niet deelnemen aan het ESM verdrag is duidelijk. Het is niet in hun directe eigen belang. Op de langere of misschien wel kortere termijn worden deze landen aan de Euro-kar gebonden op dezelfde manier als dat met Zwitserland en de Zwitserse Franc is gebeurd. Cameron ziet de bui al hangen en wil de City – op verzoek van zijn broodheren – in de nieuwe constellatie dezelfde uitzonderingspositie laten krijgen als het nu in Groot Brittannië heeft, die van een soort financieel Vaticaanstad.

•    Volgens premier Rutte gaan er met dit verdrag geen extra bevoegdheden naar Brussel.

Sprookjes van moeder de gans, verteld door Rutte. De man die zich heeft beijverd voor meer financiële bevoegdheden naar Brussel beweert dat met het in werking stellen van het ESM de financiële macht niet meer dan nu al het geval in Brussel komt te liggen. Formeel hebben de eurolanden het voor het zeggen in het ESM. In werkelijkheid ligt de macht binnen dit instituut bij de Raad van Bewind, gevormd uit technocraten, die op hun beurt worden geadviseerd door het IMF en de ECB. De ratificatie van het gewijzigde ESM verdrag wordt er waarschijnlijk snel doorgedrukt in de Tweede Kamer, op basis van het argument dat er geen extra bevoegdheden naar Brussel gaan.

•    Het ESM, dat in de plaats moet komen voor het tijdelijke EFSF, gaat al in juli 2012 van start. Dat is een jaar eerder dan oorspronkelijk gepland was. Plotseling verschijnt het ESM in het nieuws. Na de ondertekening van het ESM verdrag op 11 juli 2011 leek het alsof er nooit over dit instituut zou zijn gesproken. Dat het ESM er eerder gaat komen dan oorspronkelijk gepland, was al duidelijk op 1 november uit het antwoord van Minister de Jager op een vraag uit de VVD fractie. In het eindspel om de euro maak ik duidelijk waarom er haast wordt gemaakt met het inwerking stellen van het ESM.

Het ESM kan voor 500 miljard euro hulp bieden.

Om te beginnen. Als het ESM er eenmaal is, dan zal snel duidelijk worden dat 500 miljard zwaar onvoldoende is. In dit verband wordt ook de opstelling van het ECB begrijpelijk. Op 7 december werd in de media gemeld dat het ECB de liquiditeit van de Europese commerciële banken ongelimiteerd gaat verruimen. De commerciële banken gaan hiermee staatsobligaties kopen van de eurolanden in nood, in de wetenschap dat eventuele verliezen op deze investeringen worden gecompenseerd vanuit het ESM. Het komt daarom uitstekend uit dat de kredietwaardigheid van de eurolanden wordt afgewaardeerd. De rente op de staatsleningen van de eurolanden wordt daardoor hoger en er valt meer te verdienen op investeringen in de staatsleningen. Onder garantie van het ESM. En wie krijgt uiteindelijk de rekening gepresenteerd? De Europese burgers vanzelfsprekend. De media kondigen al aan dat er in Nederland – en in de andere eurolanden- ZWAAR gaat worden bezuinigd op de begroting. En dat gaat in eerste instantie ten koste van de hypotheekrente aftrek en de uitkeringen.

•     Het plan dat het ESM in de vorm van een bank gegoten zou worden, is van tafel. Dit plan werd eerder bedacht, zodat de ECB zou kunnen optreden als financier van het ESM. De ECB mag namelijk alleen maar geld uitlenen aan banken. Duitsland was een fel tegenstander van dit plan. Wel zal de ECB de twee noodfondsen gaan beheren.

Duitsland haalt hiermee een punt binnen om de achterban rustig te houden. In artikel 27 lid 9 wordt gesteld dat het ESM geen bankvergunning nodig heeft om als zodanig te kunnen fungeren. Bovendien vervullen de commerciële banken graag de rol die Duitsland het ESM wil ontzeggen, zoals uit mijn commentaar op de omvang van de hulp die het ESM kan bieden blijkt.

De Shock Doctrine, waarover Naomi Klein zo indringend heeft geschreven in het gelijknamige boek en dat als documentaire is verfilmd, blijkt zijn werk te doen. De voorafgaande beschietingen op Griekenland en Italië, gevolgd door de opgeklopte angst over de toekomst van de euro hebben hun werk gedaan. Het ESM wordt er in de Europese top van 8 tot 11 december 2011 doorheen geloodst als het enige passende antwoord op de eurocrisis. Het gewijzigde ESM verdrag zal snel worden geratificeerd door de parlementen van de eurolanden. Wie weet op de dag voor het kerstreces. Dat zou getuigen van goede smaak. De Federal Reserve werd er immers ook doorheen gedrukt op kerstavond 1913.