De ambitieuze trukendoos van staatssecretaris Dekker

Staatssecretaris Dekker van Onderwijs beschikt over een goed gevulde trukendoos. Hij wil het onderwijsveld in ons land aanpakken, verbeteren en vooral naar een hoger niveau tillen. Tot nu toe heeft een aantal plannen dat hij op papier heeft gezet – waaronder het ‘passend onderwijs’ en het ‘excellente onderwijs’ – voor beroering en discussie in het land gezorgd. Met zijn typische VVD-gedachtegoed vraagt hij veel van zichzelf, maar misschien nog meer van alle docenten én leerlingen.

Zijn nieuwste plan is echter nog niet eens zo gek van opzet. Waarschijnlijk zal het binnen een aantal jaren de gewoonste zaak zijn, dat alle leerlingen gepersonaliseerd onderwijs kunnen gaan volgen. Leren op maat, met daarbij de mogelijkheid om sommige vakken op een hoger niveau aangeboden te krijgen én af te sluiten. Een prima deal, waar veel docenten, leerlingen en ouders zich nu al in kunnen vinden. 

Daarnaast oppert Dekker echter ook dat het mogelijk moet worden om de excellente leerling in het voortgezet onderwijs, een diploma te geven met het predikaat ‘cum laude’. Hiermee wil hij de slimste slimmeriken proberen te motiveren en te stimuleren om voor deze prestigieuze titel te werken. Misschien ook nog wel in een verkort VWO-programma, als het even kan. Op deze manier zullen ‘we’ namelijk definitief naam gaan maken bij de concurrerende Europese onderwijslanden om ons heen en aansluiting gaan vinden in de onderwijstop!

Maar moeten we dat wel willen?

Nederland staat alom bekend als een land waarin de zogenaamde ‘zesjescultuur’ en de ‘doe maar normaal’-houding domineert. Daarbij zal de stap van het toekomstige gepersonaliseerde leren al een dusdanig vooruitstrevend en arbeidsintensief karakter gaan krijgen, dat we daar met z’n allen voorlopig de handen vol aan zullen hebben. De enigszins dwangmatige behoefte van Dekker om daarnaast het excelleren te stimuleren, is wat mij betreft dan ook nog een stap te ver. In zijn euforische optimisme om het personaliseren en het excelleren in ons onderwijs tot een succes te gaan maken, vergeet de staatssecretaris naar mijn idee enkele fundamentele principes. Het lijkt me dan ook raadzaam om deze eerst te onderzoeken en tot een succes te maken, voordat de ingezette excelleerkoers kan worden ingezet.

Want dit alles betreft natuurlijk een financiële kwestie. Scholen moeten in deze tijd van economische krimp en bijbehorende bezuinigingen de eindjes aan elkaar zien te knopen. Voor vernieuwingen is echter veel (meer) geld nodig. Dat is er simpelweg niet.

Daarnaast zal de werkdruk voor het onderwijzend personeel er niet minder op worden. Want voor het op een deugdelijke manier ontwikkelen van vernieuwingen, is tijd nodig. Die zal beschikbaar moeten worden. Verder zullen leerlingen, al dan niet op weg naar een excellente of gepersonaliseerde leeromgeving, het beste gedijen in kleinere klassen met meer persoonlijkere aandacht en enthousiasme van de docent. Iets waar de onderwijsvakbonden zich op dit moment hard voor maken om gerealiseerd te krijgen.

Daarnaast zal het welbevinden van en de aandacht voor het kind op een school prioriteit nummer één moeten hebben. Dit kan enkel bereikt worden door meer tijd te bieden en minder (ver)nieuwe(nde) onderwijsopleggingen erdoor te duwen, die op korte tijd ingevoerd moeten worden.

Dit alles, in combinatie met de nodige dosis creativiteit van een school en zijn docentencorps, zal een leerling uiteindelijk het meeste helpen, op weg naar een gepaste vervolgopleiding én een evenwichtig bestaan in onze veeleisende maatschappij.

Ik hoop dan ook van harte dat staatssecretaris Dekker zijn ambitieuze trukendoos voorlopig dicht zal laten en het onderwijsveld probeert te bieden wat er op dit moment primair hard nodig is voor het ‘cum laude’ laten slagen van zijn excellente trucjes in de toekomst.

Volg Pascal Cuijpers ook op Twitter