De appel als geneesmiddel

‘An apple a day keeps the doctor away’, bekt een stuk lekkerder dan de Nederlandse variant: ‘Een appel per dag houdt de dokter aan de kant.’ Maar is deze volkswijsheid ook juist? Want mocht hij waar zijn dan weet ik wel wat minister Schippers moet gaan doen om de kosten in de zorg te verminderen. In het kerstnummer van BMJ (vroeger Britsh Medical Journal genaamd) staan de uitkomsten van een analyse en als we die geloven, dan is het slimmer als iedereen ter preventie van hart- en bloedvatziekten een appel eet in plaats van de populaire statinen (cholesterol verlagend medicijn).

Deze analyse is geen ‘trial’, het soort onderzoek dat zo’n beetje de gouden standaard is in de medische wereld, maar een rekenkundige benadering. De publicatie is ook vooral bedoeld om mensen aan het denken te zetten en niet als marketingmiddel voor een producent of leverancier van iets.

Compliance Uitgaande van de kennis over het effect op de belangrijkste oorzaken van hart- en bloedvatziekten, werd gekeken naar het voorschrijven van een cholesterolverlager van gezonde mensen die deze nog niet gebruikten en naar het dagelijks eten van een appel. Daarbij werd er vanuit gegaan dat er 70 procent ‘compliance’ was: dat wil zeggen de trouw van het opvolgen van dit advies. Het begrip compliance is een begrip in de medische wereld, want ongeveer 50 procent van de mensen die medicijnen krijgt voorgeschreven vanwege preventie doet dat niet, onregelmatig of verkeerd. Zouden ze het bij appels zich wel aan de goede gewoonte houden?

Ook ging men ervan uit dat mensen door het eten van appels niet meer calorieën binnen kregen. Als 17,6 miljoen gezonde Britten van boven de 50 jaar elke dag een statine zouden slikken, zouden er jaarlijks 9400 sterfgevallen door bloedziekten zijn. Bij een dagelijkse appel zouden er 8500 minder jaarlijkse sterfgevallen zijn.

Diabetes 1-0 voor de statinen? Nee, want je moet er dan 1000 mensen die last zullen krijgen van spieraandoeningen tegenover zetten en ook nog 10.000 mensen die diabetes zullen krijgen, want dat zijn nu eenmaal de bijwerkingen van statinen.

Gelijk spel dan? Nee, want een appel per dag is goedkoper en een simpele verandering in leefstijl. De huidige richtlijnen voor het gebruik van statinen zeggen dat statinen voor gezonde mensen ter mogelijke preventie niet zijn geïndiceerd. En dat is ook geen gek idee, want als gezond leven net zo effectief is, dan moeten we vooral dat doen.

Daarom heb ik al jarenlang als devies: ‘A doctor a day keeps the apple away’. Heilig geloof in medicijnen als snelle gemakkelijke oplossing bij wijze van preventie, zou je inzet om gezond te leven dwars kunnen zitten. En dat zou jammer zijn.

 

 

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Het vorige Gezonde Weetje van de Dag: Een onbevlekte ontvangenis?

Het nieuwe boek van Ivan Wolffers is: Het gezonde lifestyleboek