De blauwe ogen van Plasterk

Er zijn terroristische aanslagen voorkomen in Nederland. Dat zegt minister Plasterk van Binnenlandse Zaken in een interview met BNR Nieuwsradio. De afgelopen maanden zouden er meerdere aanslagen zijn verijdeld. Ook uit andere landen komt er heuglijk antiterrorisme nieuws. Zo zijn er in Frankrijk drie aanslagen door teruggekeerde Syriëgangers voorkomen. En in Duitsland gaan ze helemaal als een speer. Daar zijn sinds 2011 maar liefst 19 aanslagen op Duitse militairen verhinderd. Kortom: taart voor de inlichtingendiensten!

Niet bezig zijn om ‘onschuldige dingen te doen’, het is een omschrijving die evengoed op de Smurfen van toepassing kan zijn. Dat is het ingewikkelde van aanslagen die voorkomen zijn: het is lastig controleren of ze echt waren gebeurd als ze niet voorkomen waren. Tenzij je natuurlijk op het allerlaatste moment iemand een geweer uit de handen rukt of een bomgordel in de vijver slingert. We moeten Plasterk maar op zijn blauwe ogen geloven.

Waarschijnlijk zijn we daartoe ook geneigd. De angst voor terrorisme is groot en het dreigingsniveau in Nederland blijft ‘substantieel’, het op een na hoogste niveau. Dat komt Plasterk goed uit. Afgelopen zomer nog zijn de bezuinigingen op de AIVD verzacht met een injectie van 25 miljoen. Eerst was er nog sprake van een inperking van de bevoegdheden van de Nederlandse inlichtingendienst en forse bezuinigingen. Mede door de onthullingen van Edward Snowden was hier vraag naar. Maar inmiddels voeren we oorlog tegen IS en heeft Poetin de koude oorlog afgestoft en van een nieuw kleurtje voorzien. Grote kans dat de regering in de toekomst juist méér en niet minder AIVD wil.

Dan moet je dus wel eerst het nut van de AIVD aantonen. En hoe kun je dat beter doen door te beweren dat er aanslagen zijn voorkomen? De enige goede aanslag is immers een verijdelde aanslag. Bijkomend voordeel voor Plasterk is dat het nieuws naast opluchting ook extra angst met zich meebrengt. Oei! Het onheil is dus heel dichtbij. Dat vraagt om extra bescherming.

Angst is zijn gewicht in goud waard, weten politici. Het maakt burgers tot makke schapen, zorgt ervoor dat ze makkelijker achter de regering aanlopen. Ook vinden angstige burgers het minder erg als je hun privacy schendt, zolang je hier maar een gevoel van veiligheid tegenover zet. De angst voor aanslagen is wat dat betreft gevaarlijker dan aanslagen zelf. Dat weet Plasterk al lang. Verwacht alleen niet dat hij die wijsheid ooit zal delen; ook dan ben je bij hem aan het verkeerde adres.

Bart Smout is auteur van Lege Lijnen. Volg Bart ook op Twitter.