De boeren koersen met hun trekkers af op een koude sanering

Er is een razendsnelle ommekeer gaande in de publieke opinie. Waren de boeren verleden week nog helden met hun verzet tegen een wereldvreemde overheid, krankzinnige regels en onuitvoerbaar beleid, nu zijn het hooligans die hun trekkers als pantserwagen gebruiken om de boel te terroriseren. Dat is het belangrijkste effect van de acties die afgelopen maandag gevoerd zijn. De demonstranten hebben weliswaar in een paar provincies bereikt dat de uitvoering van stikstofbesluiten wordt opgeschort, maar – zullen zij merken – van uitstel komt geen afstel.

Zeker niet na wat in Groningen gebeurd is. Daar wilde de verantwoordelijke gedeputeerde er een nachtje over slapen. Het gevolg was dat de deur van het provinciehuis met een of andere rijdend landbouwwerktuig werd opengestoten. De boeren wilden geen nacht wachten. Zij eisten onvoorwaardelijke overgave nu en onmiddellijk. Toen die niet kwam, maakten zij amok. Dat heeft heel Nederland op de televisie gezien. En ook de galg die de boeren voor het provinciehuis oprichtten. Daar houdt het publiek niet van. Dan wordt de gefrustreerde belastingbetaler in de Nederlander wakker. Die schade laat zich niet meer repareren.

Evenmin laat zich het gezichtsverlies van de bestuurders repareren. Oog in oog met een paar honderd trekkers gingen de provinciale gedeputeerden allemaal door de knieën op de man in Groningen na, maar die zou waarschijnlijk zónder dat geweld na een formeel nachtje slapen ook wel hebben gecapituleerd.

Hier is geen redden aan, voor de boeren niet en voor de bestuurders niet Je kunt alleen maar hopen dat het hele gebeuren weldra vergeten wordt. Dat is alleen mogelijk als de boerenorganisaties hun geplande demonstratie op het Binnenhof afgelasten. Anders zal dit zeker tot Groningse toestanden leiden en dan zijn de rapen gaar, althans voor de boeren. Je zult zien hoe snel de politici van de regeringspartijen hun huik naar de wind keren als zij merken dat het oprijen van de agrarische sector bij nader inzien geen stemmen oplevert maar kiezers kóst.

Ze zullen hun ruggengraat ook om een heel ándere reden herontdekken: de boeren hebben laten zien dat je met intimidatie je zin kunt krijgen. Nu staan natuurlijk de meeste ontevreden groepen geen trekkers of trucks tot hun beschikking maar er zijn andere manieren om de deuren van een provinciehuis open te breken. Een eenvoudige ram bijvoorbeeld. Je kunt natuurlijk ook het omgekeerde doen en de sloten ´s nachts dichtlijmen. Hoe dan ook: uit het verleden klinkt de echo van een oude kreet: nieuwste rage, sabotage. Wat boeren kunnen, kunnen anderen ook. Op hun eigen manier, met hun eigen hulpmiddelen. En voor hun eigen doeleinden. Denk bijvoorbeeld aan een onderwijsdemonstratie met de scheikundeleraren in de frontlinie. Die kunnen voor vuurwerk zorgen. Dit is het agrarisch onderwijs dat aan ontevreden Nederland van links en rechts wordt gegeven.

Daarom hebben boeren en bovenbazen allebei reden genoeg om de afgelopen tien dagen zo snel mogelijk te vergeten. Om in het verleden een punt te zoeken voor systeemherstel. Anders zijn ze straks allebei verliezers.

Eens kijken of ze er voldoende behendigheid voor in huis hebben. En of de triomfantelijke trekkerhelden van maandag intelligent genoeg zijn om te beseffen dat zij geen overwinning hebben geboekt maar in de slag om de kiezer een nederlaag leden van jewelste.

De boeren koersen met hun trekkers af op een koude sanering, die de helft en waarschijnlijk meer van hen de das omdoet, terwijl de rest van Nederland er schouderophalend bij staat te kijken: eigen schuld, dikke bult. Zoek het maar uit. Dan zijn trouwens al die onverschillige Nederlanders op hun beurt net zo goed verliezers. Onze samenleving heeft een landbouw nodig die moeder aarde spaart en minimaal net zoveel mensen een bestaan biedt als tegenwoordig. Dat vereist diepgaande hervormingen en een zorgvuldige planning. Een stip aan de horizon en een aanpak waarbij het om het vinden van oplossingen gaat en niet om het aanwijzen van schuldigen.

Het klimaat voor een dergelijke creatieve aanpak is vooralsnog verpest.