De censuur van de wetenschap door het CPB

Geachte minister Henk Kamp,

Gaarne feliciteer ik u met uw benoeming tot minister van Economische Zaken per 5 november 2012. Onder uw verantwoordelijkheid valt nu ook het Centraal Planbureau (CPB). Het CPB is op enige afstand van de politiek geplaatst maar als minister blijft u politiek aanspreekbaar over het functioneren daarvan.

Ik protesteer tegen de censuur van de wetenschap door de directie van het CPB. De censuur begon in 1989 maar is steeds actueel gebleven, en met de huidige economische crisis anno 2012 hoogst actueel. De kwestie is anno 2012 niet alleen relevant voor mij en de analyse die ik voor het wetenschappelijk forum wil presenteren, en waarvoor het nodig is dat ik op het CPB wordt teruggeplaatst om de analyse door te rekenen en de publicatiegang af te maken, maar ook voor u, niet alleen als verantwoordelijk minister, maar ook inhoudelijk, omdat die analyse ook voor de huidige economische crisis van belang is.

Ik ben econometrist en werkte in 1982-1991 als wetenschappelijk medewerker bij het Centraal Planbureau. Ik presenteerde een nieuwe analyse in november 1989 en de directie houdt sindsdien bespreking en publicatiegang tegen. Vervolgens pleegde de directie machtsmisbruik, met een onheus ontslag in 1991. De economische ontwikkelingen sinds 1989 hebben mijn analyse voortdurend bevestigd. Ook de crisis bevestigt mijn analyse, terwijl de standaard aanpak op het CPB door de economische crisis ontkracht is. Mijn analyse biedt ook nieuwe mogelijkheden om de crisis aan te pakken. Maar ook anno 2012 weigert de directie na te gaan of de huidige crisis geen bevestiging van mijn analyse kan zijn.

De ambtenarenrechter heeft de censuur en dit machtsmisbruik toegestaan, maar de rechter gaat ervan uit dat men het bevoegde gezag kan volgen, zodat de rechter dus geen onafhankelijke controle met wetenschappelijke normen pleegt. Juristen van het Ministerie van Economische Zaken en het Ministerie van Binnenlandse Zaken hebben mij niet in bescherming genomen tegen de verkeerde voorstelling van zaken door de directie, maar zij hebben deze verkeerde voorstelling juist bevorderd. De juristen stellen de zaak voor als een arbeidsconflict terwijl de werkelijke situatie is dat ik als wetenschapper een nieuwe analyse presenteer. De situatie toont vooral dat de wettelijke bescherming voor een wetenschapper in rijksdienst onvoldoende is.

Anno 2012 duren censuur en machtsmisbruik voort, nu dus ook onder uw politieke verantwoordelijkheid. Mijn protest geldt onverminderd. Klaarblijkelijk zijn Nederlanders niet in staat te begrijpen wat vrijheid van wetenschappelijk denken betekent. De smetvrees voor de ontslagen medewerker is blijkbaar gigantisch groot. We zien ook de KNAW falen. Zelfs bij de huidige omvangrijke economische crisis hechten Nederlanders eerder geloof aan de autoriteit van een CPB-directie die censuur pleegt en die blijft adviseren met gebruik van falende economische model,len en negeren zij de ontslagen wetenschapper met de juiste wetenschappelijke attitude en de juiste economische analyse. Wegens het falen van de hoogleraren economie in Nederland adviseer ik tot hun collectief ontslag. Wegens het gebrek aan respect voor de wetenschap en het machtsmisbruik in het overheidsbeleid adviseer ik tot een nationale staking, en hopelijk zien mensen hoe zij slachtoffer worden van beleid dat is gebaseerd op zulk machtsmisbruik. Mijn advies aan de internationale gemeenschap is Nederland te boycotten totdat de censuur van de wetenschap is opgelost.

Laat ik een paar punten uit die analyse schetsen. Voor de onderbouwing verwijs ik deels naar de publicaties die ik zelf reeds heb kunnen afronden en deels naar wat gepubliceerd kan worden wanneer ik op het CPB ben teruggeplaatst en de censuur is opgeheven:

(1) In mijn analyse kan de BTW beter 1% zijn, met compensatie via de inkomenstenbelasting. Hoge marginale tarieven hoeven geen probleem te zijn wanneer wordt gekeken naar het dynamische marginale tarief. Standaard CPB-analyses staren zich blind op het statische tarief.

(2) Momenteel zijn de werkgeverslasten op minimumloon 22699 euro per jaar. Netto houdt de minimumloner daar 14806 van over. Het verschil van 7893 euro (bijna 35%) is aan belastingen en premies, waarbij nog geen rekening is gehouden met de BTW. Dit verschil van 7893 euro vormt voor het traject beneden het minimumloon een “belastingvacuum”, van lasten die op papier geheven worden maar die feitelijk niet geïnd worden omdat velen in dat traject werkloos zijn. Dit belastingvacuum kan gratis worden opgeheven, zodat mensen voor bruto = netto kunnen gaan werken.

(3) Door het beleid van loonmatiging is er al dertig jaar een exportoverschot. Duitsland is dat beleid gaan navolgen. De overschotten van de Noord-Europese landen zijn echter de tekorten van de Zuid-Europese landen. Het Noorden leent aan het Zuiden om de eigen exporten mogelijk te maken. Maar consumptieve bestedingen in het Zuiden leiden niet tot toename van de concurrentiekracht aldaar, zodat het perspectief op terugbetaling klein is. Wanneer bovenstaande problemen bij de belastingen zijn aangepakt kan men anders kijken naar de loonmatiging.

(4) Het beleidskader in onze democratie wordt gevormd door het model van Montesquieu van de Trias Politica van Wetgevende, Uitvoerende en Gerechtelijke Machten. In bestaat daarin nog teveel ruimte voor beleidsmakers en hun adviseurs tot manipulatie van de informatie. In de advisering met name door het Centraal Planbureau is er onvoldoende bescherming van wetenschappelijk inzicht. Mijn advies is derhalve een grondwetsherziening met de creatie van een Economisch Hof op wetenschappelijke grondslag en als een gelijkwaardige Macht naast de andere drie Machten van de Democratie. Overdracht van soevereiniteit van landen aan de EU is minder noodzakelijk wanneer ieder land zijn eigen Economisch Hof heeft.

Als verantwoordelijk minister kunt u niet oordelen over de wetenschappelijke status van deze adviezen. Mijn analyse is gebaseerd op econometrisch onderzoek waarover alleen wetenschappelijke collegae een oordeel kunnen vellen. Het gaat hierbij niet alleen om collegae bij het CPB maar ook internationaal, ook al zal de coördinatie bij het CPB – of een Economisch Hof – moeten blijven plaatsvinden. Een deel van de analyse heb ik inmiddels kunnen publiceren, een deel is nog onder censuur door de directie van het CPB. Om de analyse voor de vakgenoten zowel binnen het CPB als daarbuiten beschikbaar te krijgen moet ik de publicatie aldaar ongestoord kunnen afmaken.

Als verantwoordelijk minister zou u de directie op non-actief kunnen stellen en een zaakwaarnemer benoemen, en mij kunnen herplaatsen om de analyse en publicatiegang af te ronden. Wellicht geeft dat gedurende korte tijd enige discussie maar het lijkt me dat mensen vrij snel kunnen doorkrijgen wat de analyse betekent, waarna men opgelucht kan constateren hoeveel er gewonnen is. Het zou mooi zijn wanneer visitatiecommissies van internationale wetenschappers die het CPB beoordelen ook eens met mij zouden spreken en naar de zaak zouden kijken, zonder dat zij ervan uit gaan dat het een oude zaak zou zijn en dat er in 2012 geen crisis is waarvoor die analyse relevant is. Uiteindelijk lijkt het me dat een parlementaire enquête zou kunnen leiden tot meer duurzame inzichten, en u zou deze aanbeveling kunnen overnemen en doorgeleiden aan het parlement, zoals mijn oorspronkelijk advies in 1990 ook reeds luidde.