Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

De coalitie die niemand wil komt eraan

  •  
08-04-2021
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
50722164428_93bc466482_k

© cc-foto: ALDE

Er zit maar één ding op: zorgen dat genoeg partijen bereid zijn met de demissionaire premier te regeren
De Tweede Kamer heeft Herman Tjeenk Willink van de rommelzolder gehaald om weer enige beweging te brengen in het formatieproces. De oude rot hield zich gisteren de hele dag gedeisd, maar ’s avonds stond hij toch even de media te woord om zijn werkwijze toe te lichten. De informateur wil beginnen met de kleine partijen. ‘Democratie betekent: rekening houden met minderheden,’ zette hij vroom uiteen. Bovendien hebben kleine partijen volgens hem een ‘frisse blik’.
Kleine partijen hebben ook weinig zetels, en zullen dus geen beslissende rol spelen bij de vorming van een nieuw kabinet. Maar dat zei Tjeenk Willink natuurlijk niet. Wel had hij nog enkele andere modieuze kreten ter beschikking. Zo verklaarde hij dat hij geen ‘dichtgetimmerd regeerakkoord’ wil. Dat hindert naar zijn oordeel ‘de tegenmacht’ en het ‘zet de oppositie buitenspel’. Volgens mij is dat laatste nu juist de bedoeling bij een kabinetsformatie, maar dat kun je in zijn positie beter niet hardop zeggen.
Wat de informateur werkelijk van plan is was maar al te duidelijk: hij gaat het heel langzaamaan doen. Er zijn een week geleden diepe wonden geslagen. Die dienen tijd te krijgen om te helen. Het vertrouwen in VVD-leider Mark Rutte moet terugkeren, anders hebben formatiegesprekken weinig zin. De VVD heeft nu eenmaal veruit de meeste zetels, zonder haar valt nauwelijks een meerderheidskabinet in elkaar te draaien. En de liberalen zijn vooralsnog niet van plan Rutte te laten vallen. Dus zit er maar één ding op: zorgen dat genoeg partijen bereid zijn met de demissionaire premier te regeren.
Het speelveld voor Tjeenk Willink is tamelijk overzichtelijk. De PVV en vergelijkbare extreemrechtse clubs kan hij buiten beschouwing laten, want de overige partijen sluiten hen uit. Ook verder zijn er veel afvallers waaraan de informateur weinig aandacht hoeft te schenken. De ChristenUnie heeft zichzelf aan de zijlijn geplaatst. De Partij voor de Dieren en de SP willen hoogstwaarschijnlijk ook niet. Blijven over D66, CDA, PvdA en GroenLinks, want de rest is te klein om enig gewicht in de schaal te kunnen werpen. Hooguit kan het min of meer progressieve Volt in geval van nood nog van pas komen.
D66 diende vorige week een motie van afkeuring in tegen Rutte. Alle andere partijen steunden die. De situatie leek hopeloos, want wie wil er zaken blijven doen met iemand wiens gedrag alom wordt afgekraakt? Maar in het paasweekend hebben sommige partijen blijkbaar hun knopen geteld. D66 en CDA houden de deur voor kabinet met Rutte toch op een kiertje. PvdA en GroenLinks zijn nog niet zover, maar geven wel signalen af dat er met hen te praten valt. Rutte regeert uiteraard liever niet met links, maar in de huidige omstandigheden worden geen lieverkoekjes gebakken.
Wie weet komt ze er dus toch: de coalitie die niemand wil, maar die wellicht onvermijdelijk zal blijken. Pas als alles mislukt is komen andere opties – een zevenpartijenkabinet zonder VVD, een minderheidskabinet, nieuwe verkiezingen – aan bod. Ook zou het nog kunnen dat de VVD uiteindelijk afziet van Rutte als premier, maar de kans dat dat gebeurt acht ik klein.
De informateur betwijfelde gisteravond overigens of het nodig is zijn gesprekken te laten notuleren, zoals zijn voorgangers Annemarie Jorritsma en Kajsa Ollongren met zo weinig succes hebben gedaan. ‘Je hoeft niet alles op te schrijven. Soms wil iemand gewoon even iets kwijt.’ Zo is dat.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.