Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

De dagelijkse routine van een vernietigingskamp

  •  
06-11-2015
  •  
leestijd 2 minuten
  •  
90 keer bekeken
  •  
BNNVARA fallback image
Son of Saul is geen film om met plezier naar te kijken, maar wel een van de beste films van het jaar
Zoals alle grootste cinema is Son of Saul zowel qua verhaal als in vorm bedrieglijk eenvoudig, glashelder en onontkoombaar indringend. Geen film om met plezier naar te kijken, maar wel een van de beste films van het jaar. Dit Hongaarse holocaustdrama heeft de impact van een mokerslag.
Saul is een Sonderkommando in een vernietigingskampen: een joodse gevangene die overleeft – maar voor hoe lang? – door te collaboreren met de nazi’s bij het uitroeien van de joden. Dagelijks jaagt hij nieuwe wagonladingen gevangenen de gaskamers in en voert naderhand de lijken af. Op een dag meent Saul tussen de doden zijn eigen zoon te herkennen. Binnen zijn beperkte bewegingsvrijheid probeert hij een rabbijn te vinden die zijn kind een joodse begrafenis kan geven.
Zijn zoektocht voert Saul langs de dagelijkse routine van het vernietigingskamp: misschien nog pijnlijker dan de dood, honger en het fysieke lijden dat hier zo gewoon is, is het menselijke gedrag onder deze omstandigheden. De gedrag van de nazi’s is het best te omschrijven als een combinatie van sadisme en ambtelijke verveeldheid. De joden die overleven doen dat met opportunisme en bittere onverschilligheid tegenover hun lotgenoten. De holocaust was geen natuurramp, maar was mensenwerk.
Te midden van dit dieptepunt van de mensheid zien we in Saul, een man op een moreel, emotioneel en spiritueel nulpunt, die probeert iets van verlossing te vinden met een daad die op zichzelf misschien betekenisloos is en met de methodes die meer mensen kwaad doen. Dit soort onoplosbare tegenstellingen waren de dagelijkse gang van zaken van de holocaust.
Son of Saul wordt gedraaid met handheld camera en concentreert zich vrijwel altijd op Saul’s pokerface. Zijn omgeving is out of focus , behalve wanneer hij iets ziet wat voor hem van belang is. Het is alsof Saul om te overleven zich mentaal heeft afgesloten van de terloopse moorden,  de lijkenpikkerij, de naakte doden die over de vloer worden gesleept. Maar afsluiten of wegkijken heeft geen zin, voor hem niet maar ook niet voor de kijker. Geluiden die door merg en been gaan dringen steeds weer onze schedel binnen. En dan, in de laatste minuten van Son of Saul gebeurt er iets verrassends wat zich niet met woorden laat duiden, maar iets, ontroert, tot nadenken stemt en verwart; iets wat de film meer maakt dan alleen een rauwe verbeelding van de duistere kant van de mens zonder opsmuk of sentiment; iets wat zich het best laat omschrijven als filmische poëzie.
Bart Juttmann, bekend van de webserie Ideale Liefde, bespreekt op Joop wekelijks een film. Volg Bart ook op Twitter

Meer over:

opinie, lekker
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.