De democratie eist nu vervroegde verkiezingen

Het land is vastgelopen en nog zijn de coalitiegenoten niet van zins om hun stokpaardjes op te geven. De VVD is alleen bereid om op het snelwegennet 100 kilometer per uur tot de algemene norm te verklaren als er uitzonderingen op die regel blijven: er moeten plekken zijn waar je – al is het maar een paar uur per etmaal – 130 mag blijven rijden, bijvoorbeeld rond Groningen, aldus de Volkskrant, want dan waait het stikstof toch de Duitse grens over. Dan wassen wij toch gewoon onze handen in onschuld. Anders kan de vroempartij niet akkoord gaan.

Inmiddels is gebleken dat men twee jaar geleden op de ministeries al wist dat dit eraan zat te komen. Men heeft echter gezwegen. De vorige keer is het Nederlandse volk naar de stembus gegaan zonder dat het enige notie had van wat het allerbelangrijkste bestuurlijke thema zou worden van de overheid.

Dit los van de andere crisisdossiers: de puinhoop die is veroorzaak door het overhevelen van de zorg voor jong en oud in de problemen aan de gemeente, de woningnood, die inmiddels het niveau van vlak na de bevrijding heeft bereikt, het kapseizende onderwijs.

Dit betekent – net als met de Brexit in Groot Brittannië – dat het electoraat opnieuw om zijn mening gevraagd moet worden. Als Rutte een greintje democratisch gevoel in zijn donder heeft, gaat hij morgen naar de Koning om het ontslag van zijn regering aan te vragen, niet omdat de onenigheid in eigen gelederen te groot is of omdat hij een motie van wantrouwen aan zijn sodemieter heeft, nee omdat de omstandigheden zo zijn veranderd dat de kiezers gevraagd moet worden om richting. Het is aan de verschillende partijen om met een programma te komen dat recht doet aan de werkelijke omstandigheden in dit land.

Zeker omdat men de vorige keer de existentiële keuzes die deze maatschappij zal moeten maken, voor het publiek verborgen heeft gehouden. Verkiezingen nu. Anders is de legitimiteit van het openbaar bestuur zoek.