De droevigste dag van het jaar

Het fenomeen ‘Blue Monday’ is typisch het soort ‘wetenschappelijke informatie’ dat me aan het schrijven zet over medische wetenschap en zorg. Het triggert me omdat het gaat over de naakte keizer die er hoognodig op attent gemaakt moet worden dat hij geen kleren draagt.

Wat is Blue Monday? Het is de droevigste dag van het jaar. Blue Monday zou op de derde maandag van januari vallen. Ben ik dan niet wat te vroeg met mijn stukje? Misschien niet, want er is nu een heer opgestaan – een psychiater gespecialiseerd in behandeling van mensen met depressie – die het licht zag en vastgesteld heeft dat Blue Monday niet op de derde maandag van januari valt, maar op de éérste maandag na nieuwjaar. Dat is even schrikken.

De goede man werkt bij het Loyola University Medical Center in de VS, heet Dr. Angelos Halaris en houdt zich bezig met de behandeling van mensen met depressie. Volgens hem wordt ons op die eerste maandag de opeenhoping van de feestdagenstress te erg, kunnen we de koude niet meer aan en komen we zonlicht te kort. Het zou volgens hem seasonal affective disorder (SAD) worden genoemd. Het kenmerkt zich omdat (in zijn eigen woorden) energie en stemming een duikvlucht maken gedurende de korte dagen. Het uit zich door depressie, vermoeidheid, gebrek aan interesse in anderen en tegenzin in de dagelijkse activiteiten.

De kranten die niet weten waarover ze moeten schrijven, halen er naar aanleiding van deze berichtgeving nog van alles bij. Zo melden ze veel scheidingen in de eerste weken van het jaar om aan te tonen dat Blue Monade echt op die eerste maandag valt. Maar het aantal scheidingen zegt toch niets over depressies? Die zijn meer het gevolg van de goede voornemens van het nieuwe jaar.

Het is allemaal een beetje onzin, paginavullerij.  Om te beginnen was Blue Monday een reclamestunt die door een reisbureau in 2005 werd bedacht. Rond de derde maandag van januari beginnen mensen weer geleidelijk aan de zomervakantie te denken en reisbureaus willen dat er snel wordt  geboekt. Vandaar dat een associatie gezocht werd met hoe mensen zich voelden.

Psycholoog Cliff Arnall bedacht een formule om de somberste dag van het jaar wetenschappelijk te bepalen en baseerde die op het weer, aantal zonuren op een dag, hoeveelheid schulden (traditioneel veel na de feestdagen), tijd verlopen sinds de feestdagen en omdat iedereen een hekel aan maandagen heeft moest het dus wel een maandag zijn. Dat is allemaal vooral creatief, maar geen wetenschap. Wat wel wetenschappelijk is, is is dit: er bestaat geen dag in het jaar die de titel verdient van somberste dag. Depressies zijn zeer contextgevoelig en vormen reacties van mensen op wat ze overkomt. Hoe mooi wetenschappers het allemaal ook noemen, het kan ook op de eerste maandag van februari of op de derde dinsdag van september te veel voor ons worden. Er is bovendien degelijk onderzoek gedaan naar de invloed van de seizoenen en daaruit blijkt geen enkel verband met een maand, laat staan met een dag.

 

 

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Ivan schrijft voor Joop elke dag een Gezonde Weetje van de Dag:  klik hier voor een overzicht