De Duurzame Top 100 is nergens goed voor

Vorige week presenteerde Trouw opnieuw met veel enthousiasme de Duurzame Top 100. Deze Duurzame Top 100 is zoiets als het tv-programma Boer zoekt vrouw: de inhoud is tenenkrommend, maar veel mensen kijken ernaar. Deze groene borstklopperij draagt niet bij aan een groter duurzaamheidsbewustzijn van wie dan ook. Snel mee stoppen dus.

Elk jaar bepaalt een jury welke Nederlanders het afgelopen jaar hun beste beentje hebben voorgezet om Nederland groener en duurzamer te maken. Het resultaat is een mengelmoes van meer of minder bekende Nederlanders die we als koplopers in de transitie naar een duurzame economie zouden moeten beschouwen.

De topman van een multinational met meer dan 173.000 medewerkers staat gebroederlijk naast de fractievoorzitter van de dierenpartij met slechts twee zetels in de Tweede Kamer. De staatssecretaris van Economische Zaken, Sharon Dijksma, staat op nummer 27, maar van minister Henk Kamp – de minister die zijn eerste debat als minister van Economische Zaken begon met een minicollege over klimaatverandering en de noodzaak daar iets aan te doen – is geen spoor te bekennen. Beiden voeren hetzelfde kabinetsbeleid uit.

‘ons kent ons’ Het is duidelijk dat alle honderd zonder twijfel waardering verdienen voor hun inzet voor een groene economie. Deze Top 100 heeft echter een groot ‘ons kent ons’ gehalte en suggereert dat deze honderd met kop en schouders uitsteken boven alle anderen die zich met duurzaamheid bezighouden. Het is echter onbegonnen werk om eerlijke, hanteerbare criteria voor een dergelijke rangschikking op te stellen.

De lijst is daarom nogal willekeurig. Want hoe meet je invloed? Tal van bevlogen mensen zijn juist achter de schermen van grote waarde: als lobbyist, beleidsmedewerker, medewerker bij een groot (energie)bedrijf of anderszins. Zij staan niet dagelijks op een podium het groene evangelie te verkondigen, maar zijn onmisbare schakels in het netwerk van mensen die dagelijks onze samenleving duurzamer maken.

‘belediging’ De top 100 suggereert daarnaast dat je inzetten voor duurzaamheid een uitzonderlijke prestatie is, terwijl deze inspanning inmiddels normaal zou moeten zijn. De beweging die nodig is en die op dit moment ook daadwerkelijk plaatsvindt, is een beweging van onderop. Honderden Nederlanders zijn op dit moment betrokken bij een lokale energiecoöperatie of een ander ‘grassroots’ initiatief. Eigenlijk is de Duurzame Top 100 een belediging van alle Nederlanders die dagelijks een bijdrage leveren aan een schoner en duurzamer Nederland. 

Duurzaamheid is niet alleen een zaak van de green happy few. Duurzaamheid begint in de eigen omgeving. In de eigen woning, in de straat, in de wijk. Een groene bank maakte ooit een prachtig reclamefilmpje met als motto ‘klein is het nieuwe groot’. Dat laatste hebben de opstellers van de Duurzame Top 100 nog niet goed begrepen.

Deze tekst werd eerder in Dagblad Trouw gepubliceerd.