De eerste feministische futuroloog

Stel je voor dat we behalve Darwins evolutietheorie voor de natuur ook een theorie hadden voor de evolutie van de menselijke sociologie. Dit zou een kader kunnen zijn om de gecompliceerde ontwikkelingen in de huidige wereld te kunnen plaatsen en hoe we met elkaar in verband staan. Denk bijvoorbeeld aan het toenemende religieus fundamentalisme, de financiële crisis, de machtsverschuiving van het westen naar het oosten, en de groeiende invloed van vrouwen.

De Amerikaanse futuroloog Larry Taub zou zichzelf niet met Darwin vergelijken, maar hij kan toch worden beschouwd als de ontdekker van een menselijke sociologische evolutie. Taub, al 40 jaar woonachtig in Tokio, is de auteur van The Spiritual Imperative: Sex, Age, and Caste Move the Future , een opzienbarend boek dat een satellietbeeld geeft van de sociologische ontwikkeling van de mensheid. De Japanse vertaling van zijn boek bereikte de top van de Japanse bestsellerlijsten.

Taub onderscheidt zich van andere westerse futurologen zoals Samuel Huntington en Francis Fukuyama. Hij creëert niet alleen een synthese van westerse en oosterse wereldvisies, hij hanteert ook een feministische filosofie om het heden te begrijpen en de toekomst te schetsen.

Taubs ‘macro-history ‘ is deels gebaseerd op ‘Varna’, een concept uit 3000 jaar oude Indiase Sanskrietteksten. Varna werd in het westen vertaald als ‘kaste’ en geassocieerd met het kastensysteem. Taub hanteert het woord kaste, maar maakt meteen duidelijk dat het kastensysteem in het huidige India een corruptie is van het oorspronkelijke concept van Varna.

De oude Sanskrietteksten beschrijven vier kasten (zie tabel 1) en voorspellen dat de mensheid door verschillende fases gaat waarin de vier kasten om beurten de wereld domineren. In andere woorden: Varna is onderdeel van een Indiase profetie, te vergelijken met profetieën uit Joodse, Christelijke en Islamitische tradities, zoals de Dag des Oordeels.

De Indiase kastenprofetie werd altijd gezien als een religieuze abstractie, maar Taub deed een bijzondere ontdekking. Hij constateerde dat de vier kasten in feitelijke historische periodes zijn onder te brengen. Hij beschrijft het als volgt:

– Tijdperk van Brahmanen (priesters/geleerden): Voorhistorische periode (animisme) tot de tijd van de grote filosofen en religieuze ‘vaderfiguren’ (Plato, Boeddha, Confucius, God, Allah, Moses, enz.) – Tijdperk van Kshatriya (strijders/heersers): Periode van grote krijgers zoals Alexander de Grote, Genghis Khan, etc. tot aan de Spaanse/Portugese imperiums – Tijdperk van Vaishya (handelaars/landbouwers) – Vanaf de Nederlandse Gouden Eeuw (voegkapitalisme/VOC) tot Amerikaans ‘self-made man’ hyperkapitalisme – Tijdperk van Shudra (dienaren/werkers): Vanaf 19e eeuwse socialistische revoluties, tot hoog ontwikkeld 21e eeuws teamworkkapitalisme (grote multinationals zoals Toyota, Apple, enz.).

Kastentijdperken overlappen elkaar. Het tijdperk van de handelaars, gedomineerd door het westen, loopt nu ten einde en de (geïndustrialiseerde) wereld krijgt steeds meer de eigenschappen van de werkerskaste. Hierdoor verschuift de macht in de wereld de komende jaren geleidelijk naar de ‘Confuciaanse’ regio, omdat het profiel van de werkerskaste dominant is in Oost-Azië.

De Confuciaanse regio zal de komende jaren een stempel drukken op de internationale economische en politiek verhoudingen maar zal volgens Taub niet lang van haar dominante positie profiteren. De werkerskaste is de laatste in de cyclus van de vier kasten. De mensheid keert daarna terug naar een nieuw religieus/spiritueel tijdperk, een moderne versie van het eerste religieus-spirituele tijdperk (zie tweede kolom in Tabel 1)

Omstreeks 2050 begint de machtsverschuiving van Oost-Azië naar Zuid-Azië (India en haar buurlanden) en het Midden-Oosten tot Noord-Afrika. Deze regio, ‘ the religious belt ‘, was de oorsprong van de grote wereldreligies – het Boeddhisme, Hindoeïsme, Jodendom, Islam, en het Christendom – en wordt het epicentrum van een nieuwe religieus/spirituele bloeiperiode.

Deze machtsverschuiving van Oost-Azië naar de religious belt betekent een nieuwe kastenstrijd, dit keer tussen de werkerskaste en de religieus/spirituele kaste. De eerste fase van deze kastenstrijd is al begonnen. Een voorbeeld is de Islamitische Revolutie in Iran in 1979 en het toenemend fundamentalisme in alle grote wereldreligies.

Fundamentalisten en extremisten spelen aan het begin van een kastenstrijd altijd de rol van ‘stoottroepen’. De Hollandse Watergeuzen waren stoottroepen in de kastenstrijd tussen de (Spaanse) krijgerskaste en de opkomende (Hollandse) handelaarskaste. De Russische Bolsjewieken fungeerden als stoottroepen van de werkerskaste tegen de handelaarskaste.

De ‘pioniersfase’ van het nieuwe religieus-spirituele tijdperk manifesteerde zich volgens Taub al tijdens opstandige jaren 1960, een tijd van onvrede met traditionele maatschappelijk waarden, conventionele religie, ‘materialisme’, etc., en de groeiende belangstelling voor (Oosterse) spiritualiteit, transcendentale meditatie en yoga, en ecologie. Deze ontwikkeling wordt vaak aangeduid als ‘New Age’, en was volgens Taub de eerste manifestatie van het nieuwe religieus-spirituele kastentijdperk.

Religieus fundamentalisme en New Age-idealen lijken elkaars tegenpolen, maar in Taubs kastenmodel maken ze deel uit van dezelfde kastenstrijd die momenteel wordt gevoerd. Fundamentalisten idealiseren oude waarden, New Age zoekt naar nieuwe waarden die passen bij de moderne tijd. Maar ze hebben gemeen dat ze zich willen losmaken van de waarden en opvattingen van de restanten van de handelaarskaste en de huidige werkerskaste.

Gezien de huidige conflicten in de wereld is het moeilijk voor te stellen hoe de overgang naar het nieuwe spirituele tijdperk zich zal voltrekken. Maar ook hier heeft Taub een antwoord: het feminisme. 

Naast het kastenmodel ontwikkelde Taub een feministische macro-history (het Sex Model), dat het kastenmodel onderbouwt. Hij gebruikt het yin/yang-principe om het model te illustreren (zie tabel 2). Door het feminisme krijgen vrouwen meer yang-eigenschappen en mannen meer yin-eigenschappen.

Het feminisme is volgens Taub een noodzakelijk yin-correctie op de mannelijke, yang-gedomineerde samenleving. Recente studies over de groeiende rol van vrouwen in de wereld geven hem gelijk. Bedrijven in Europa, de VS en Azië met de meeste vrouwen in managementrollen presteren beter dan bedrijven die door mannen worden geleid. Andere studies suggereren dat vrouwen beter instaat zijn holistisch te denken.

Met zijn feministische model maakt Taub zijn macro-history compleet. Het nieuwe religieus/spirituele tijdperk kan pas tot bloei komen als het feminisme de mannelijke overheersing heeft doorbroken. De voortekenen zijn goed. Zelfs in patriarchale landen als India en Iran beginnen vrouwen zich te roeren. Taubs ultieme gelijk is dat het feminisme en het nieuwe spirituele tijdperk beide corresponderen met de verlangens van steeds meer mensen in de wereld: vrede, harmonie met de natuur, en gelijkheid.