De horror van de OV-chipkaart

De OV-chipkaart zou het leven makkelijker maken, zo werd de reizigers beloofd. Klopt dat? Lees de horror-ervaringen die Bas Geeraets schetst in een open brief aan de vervoersmaatschappijen.

Beste vervoersmaatschappijen der Nederlanden,

Hoe gaat het u? Voor de wind, naar ik mag hopen. Genoeg passagiers, geen gehijg van overheden in de nek, want de privatisering heeft voor u goed uitgepakt en wat prachtig voor u ook hè, die OV-chipkaart. U gaat er ook zo goed mee om. Hemels zelfs. U als vervoersmaatschappij kan meteen zien of er iemand niet langs de vervloekte paaltjes is gelopen. Zonder verdere omhaal kunt u personen gewoon een trein uitzetten, of de toegang tot een bus weigeren. Of ze nu 90 jaar oud zijn of in de haast vergeten zijn een bedrag x op een kaart te zetten, omdat ze na een dringend telefoontje van de weeromstuit acuut een trein in zijn gerend, u hoeft zich daar geen zorgen over te maken. Het moet heerlijk voor u zijn. U bent er met zijn allen zeer op vooruit gegaan. Chapeau!

Maar wat zag u nu echter over het hoofd? En dan spreken we niet over uw profijt. Nee, dan hebben we het over uw klant . De klant die gebruik maakt van uw dienst. Mijn vraag deze ochtend is; waar moet ik beginnen? Bij het bedrag? Bij falende paaltjes? Bij de irritatie omtrent de duur het kreng op te laden? Bij de wetshandhavers die verzoeken doen om gegevens in te zien (vraagt u zich ook niet af of de OV-chip niet gewoon een controlemiddel is?) Hebt u er wel goed aangedaan in te stemmen met een kaart die alle kinderziektes niet voorbij is?

Bedragen 1 Laat ik bij het bedrag beginnen, de wereld draait immers op geld – of was het nu informatie? – ik ben het vergeten. Niettemin, geld! Daar! Pietje reist dagelijks met de bus van Veghel naar Eindhoven en terug, niet met plezier, want hij haat de bus. Pietje moet dat maar even buiten beschouwing laten, want Pietje heeft een heel ander probleem. Zijn OV-chipkaart schrijft dagelijks iets meer dan 8 euro van zijn rekening af, 4,02 heen en 4,04 terug. Tot zijn schrik komt hij tot de ontdekking dat een papierenkaartje 3,50 heen is en de terugweg ook 3,50. Pietje gebruikt dan niet eens de mogelijkheid een retourkaartje van 5 eurootjes te kopen.

Er zit een behoorlijke discrepantie in de bedragen vindt hij. Het maakt hem niet uit, zijn reiskosten worden gedeclareerd bij het uitzendbureau, maar… er heerst toch een crisis? Zou Pietje in zijn geval er niet beter aan doen, dagelijks een papieren kaartje te kopen om zo de kosten voor het uitzendbureau te drukken, zodat zij wekelijks meer geld overhouden. 

Indirect raakt het zijn portemonnee en hij stapt over naar een papieren kaartje.

Bedragen 2 en de irritatie over de duur van het opladen Klarinetta is een vlotte starter in Eindhoven, ze werkt best veel en besluit om haar moedertje in Vught te gaan bezoeken met de trein. Haar moedertje woont vlak bij het station en derhalve is het net zo gemakkelijk even de trein te pakken. Op haar fiets probeert ze zich te herinneren hoeveel geld er op haar OV-chipkaart staat. Klarinetta komt tot de conclusie dat er meer dan 7 euro op haar kaart moet staan. Mooi, zie je Klarinetta denken; een glimlach op haar fiets. 

Ze is wat aan de late kant als blijkt dat de trein een keer geen vertraging heeft en rent op het toegangspaaltje af. Plinkie-Plonkie: uw saldo is niet toereikend. ‘Huh?’, verdwaasd kijkt ze om zich heen, ze weet zeker dat ze genoeg geld heeft om tot Vught te geraken. Waarom wordt er gesteld dat er niet genoeg geld op haar OV-chipkaart staat?

Van binnen begint ze te toeteren. Met nog drie minuten op de klok trekt ze snel een kaartje uit de kaartenautomaat. Er is geen tijd zich te vergewissen van het bedrag op haar kaart, laat staan het kreng op te laden, zulks doet ze dadelijk in Vught wel. De treinreis verloopt zonder problemen, maar eenmaal in Vught begint Klarinetta weer te toeteren, licht staat het zweet van de stress op haar voorhoofd en in meerdere mate onder haar geschoren oksels. Bij controle blijkt er zelfs 8,21 op haar kaart te staan. Waarom werd er aangegeven dat mijn saldo niet toereikend zou zijn. ‘Hoezo, is er eigenlijk een opstaptarief?’ vraagt ze het moedertje temperamentvol ‘Ik hoef toch maar naar Vught?’ Klarinetta neemt de volgende keer de auto wel.

Falende paaltjes Het was een hele lange dag, een bijzonder lange dag. Het is bijna eindejaar en Rafik heeft er een kantoordienst van ruim 12 uur opzitten. Hij wil naar huis. Buiten op het station snijdt de wind zijn geschoren gezicht, inwendig vloekt hij dat er weinig beschutting is. Hoewel ook Rafik een pleurishekel aan de bus heeft, verlangt hij naar diens warmte.

O, wat is Rafik blij als zijn bus komt, een blij- en vrolijkheid die binnen een half uur grof van zijn gezicht gepoetst zullen worden. Het paaltje in de bus weigert dienst. Rafik vraagt de chauffeur wat nu te doen. Deze knikt en zegt daarmee eigenlijk, ga maar zitten Rafik, jij kunt er ook niets aan doen. Buschauffeurs zijn immers niet aangenomen om hun communicatieve vaardigheden. Rafik gaat zitten en maakt het zich in de warmte behaaglijk. De snelweg op en als ze er van af komen nog maar 7 haltes en hij is thuis. Zijn vrouw en kind slapen al, maar Rafik is zo blij dat hij het vooruitzicht van zijn warme bed heeft dat hij bijna opspringt en een dansje doet.

Als de bus dan ook vaart mindert bij één van de haltes in the middle of nowhere kijkt Rakfikje naar zijn medepassagiers, er is geen beweging in hen te vinden. Drie mannen die met kaartjes reden, twee meisjes blond, lief en hijzelf. Twee mannen in gele hesjes stappen in, ze knikken naar de chauffeur, doen iets met de paal en lopen met een apparaat de bus in. De blonde meisjes geven gestempelde kaartjes en ook de drie mannen overhandigen papieren exemplaren. Rafik gaat rechtop zitten en lacht de mannen toe. Vijf minuten later staat hij in de kou. De chauffeur kwam hem niet te hulp. Het zal hem zijn reet roesten. Het paaltje om in te checken floepte aan bij een hobbel.

De wetshandhavers Alarmfase 1, Rafik is wel naar Eindhoven gegaan deze ochtend, maar is niet meer naar huis gegaan. Drommels. Een auto wordt gestart en een telefoon gepakt, waar is Rafik? Ze bekijken zijn Facebookpagina, maar op wat foto’s van zijn kind na kunnen ze niets achterhalen. Bij het huis aangekomen opent een slaperige vrouw de deur, nee Rafik is nog niet thuis. Rafik staat in de kou, zijn vermoeide ledematen, zijn murw geslagen brein, trekken hem voorwaarts naar zijn huis, waar hij eerst uitleg zal moeten geven aan de heren van de politie.

Wellicht? Maar nee Hebt u er wel goed aan gedaan in te stemmen met een OV-chipkaart die menig mens meer ellende dan vreugde geeft? Het gemak van een tastbaar vervoersbewijs overboord gooien voor een oncontroleerbaar plastic kaartje dat precies laat zien wanneer, waar en hoe? De strubbelingen, het extra geld dat er mee gemoeid is, het gebrek aan eenduidige informatie omtrent de kaart, het is het toch allemaal niet waard? Was het niet stukken beter geweest had u (gezamenlijk) het hele prul naar de prullenbak verwezen? De rompslomp, bureaucratie en irritatie had u bespaard kunnen blijven. En dat kan nog, het enige dat u hoeft te doen is een resoluut ‘NEE’ aan te tekenen bij de instanties. U zult het niet doen hè? Uw imagoschade weegt niet op tegen de kosten van uw investeringen, het geld dat het u in het laatje brengt. Terugdraaien zou een laffe daad zijn. Zwijgen over de problemen ook.