De intensieve veehouderij heeft gefaald

Op 13 februari 2014 neemt Aalt Dijkhuizen na 12 jaar afscheid als voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen UR. Het afscheid staat in het teken van de Gouden Driehoek, de samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen. Dijkhuizen had meer op met deze samenwerking dan met dierenwelzijn, biologische landbouw en milieu. Louise Fresco volgt Dijkhuizen op. Zij heeft de focus op gezonde voeding en is een aanhanger van het gedachtegoed van haar voorganger. De dieren staan weer niet op de agenda in Wageningen.

Wetenschap moet onafhankelijk zijn. Dijkhuizen is echter de propagandist van de uitbuiting van miljarden dieren. Hij vindt intensieve landbouw onmisbaar voor de bestrijding van honger in de wereld. In Trouw (3 augustus 2012) zegt hij:

Er zijn in 2050 zo’n negen miljard mensen op de wereld, twee miljard meer dan nu. Bovendien neemt de welvaart in opkomende economieën toe, waardoor de consumenten daar meer vlees en zuivel gaan gebruiken. Dat betekent dat de voedselproductie – voor mens en dier samen – per hectare moet verdubbelen.”

Het is zijn mantra: de intensieve landbouw met uitbuiting van dieren is onmisbaar voor de samenleving van de toekomst.

Wageningen Universiteit doet denken aan de nadagen van de Sovjet – Unie. De hardliners proberen een systeem in stand te houden dat dood is. De top benoemt een conservatieve geest. Fresco krijgt de zoenen op de wangen van de aanbidders van de uitbuiting van dieren.

Als voormalig topambtenaar bij de FAO, de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties, was Fresco ooit een voorstander van regionale productie en slow food. Enkele jaren later is zij de promotor van de grootschalige intensieve landbouw: “Kleinschalig is leuk en aardig, maar dat kan maar voor weinig dingen en voor heel weinig plekken in de wereld”, vindt Fresco. Ze zegt ook dat qua duurzaamheid de plofkip een betere keuze is dan de biologische kip.

In haar boek ”Hamburgers in Paradijs” schrijft zij  ”de ware voedselcrisis van deze tijd overstijgt echter een romantisch idee over het verleden, maar heeft betrekking op het verlies aan waarde van voedsel, het verlies van respect voor degenen die het produceren, en het verlies aan waardigheid van degenen die niet te eten hebben, net zo goed als van hen die voedsel naar binnen proppen. De crisis zit in onszelf.” Volgens Fresco is het makkelijk, kijk met een andere regenboogbril naar de intensieve veehouderij en het valt allemaal reuze mee. Dijkhuizen en Fresco staan aan het einde van het intensieve tijdperk – in hun bunker van vrije markt, techniek en wereldhandel pleiten zij tegen beter weten in voor verdere intensivering in plaats van extensivering. Zij zeggen te kiezen voor realisme en niet voor romantiek. Het omgekeerde is het geval.

Zij kiezen nog steeds voor een agrorijk gebaseerd op totale uitbuiting van miljarden dieren. Met geen oog voor dierenwelzijn, geen oog voor dierenrechten en geen oog voor biologische landbouw. Zij kiezen voor een wereld waar dieren slechts producten zijn en de Aarde een fast food restaurant waar je gratis eten kan halen zonder naar de werkelijke kosten te kijken. Zij voeren de aanval uit op degenen die een betere duurzame wereld willen waar met respect voor boeren, dieren en consumenten voedsel tot stand komt.

Fresco is de nieuwe voorzitter op het conservatieve Rode plein in Wageningen die denkt dat alle problemen zijn op te lossen als iedereen genoeg te eten heeft en welvaart heeft.

Filosoof Wim Zweers plaatst de houdingen die mensen kunnen hebben op een schaal. Die schaal heeft zes posities: (1) despoot, (2) verlicht despoot, (3) rentmeester, (4) partner, (5) participant, (6) unio mystica. Dijkhuizen en Fresco zijn agrodespoten, niet ineens verlichte, zij zien de natuur, het milieu en de dieren als instrumenten, gevoelloze objecten, die dienen voor de lusten van miljarden mensen zo lang de Aarde niet bezwijkt onder deze lasten. Zij hangen een technocratische, geïndustrialiseerde benadering van voedsel aan waar geen plaats is voor ethiek. Het moet anders. Mensen gaan kiezen voor een meer plantaardige voeding en laten vlees en vis links liggen. Ethiek is terug in het denken over voeding. Deze Aarde kan de intensieve veehouderij ook niet opbrengen bij de groeiende bevolking. Als alle Chinezen, Brazilianen en Afrikanen straks het Westerse vleespatroon overnemen zijn er drie van deze Aarde nodig voor het vee. Ten koste van heel veel dierenleed. Het is een mission impossible . 

Er is ook meer onderzoek nodig naar biologische landbouw op voldoende areaal. Bestuurdersvoorzitters moeten die weg propageren. Boeren die op een andere manier willen werken hebben ondersteuning nodig, het gebruik van agro-ecologische technieken verdient het om toegejuicht te worden. In plaats van tegen dieren en de natuur te vechten zijn er wetenschappers nodig die kijken naar dierenwelzijn, biodiversiteit en een landbouw zonder dat de natuur daar grote onherstelbare schade van ondervindt.

Wageningen Universiteit heeft behoefte aan glasnost en perestrojka. Aan hervormingen aan de top, aan leiders die hun onderzoekers steunen in plaats van publiekelijk afbranden, aan voorgangers die niet achter de dollars en euro’s van onderzoek aanrennen,  die niet glimlachen bij de verkoop van intensieve veehouderijmartelsystemen aan opkomende industrieën. De intensieve veehouderij is een systeem dat gefaald heeft. Dat is een realistisch gegeven. Voor dier, milieu en mens. Het gaat niet om een ”Gouden Driehoek” van overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen. Het doel is een ”Duurzame Driehoek” van mens, dier en natuur. Meer vegaburgers en minder hamburgers.