De leugen van Alexander Pechtold

Het was o zo voorspelbaar. Roemer liet gisteren in het Financieele Dagblad op niet al te subtiele wijze weten, dat hij die ‘belachelijke boete’ niet wil betalen voor een eventuele overschrijding van de Europese begrotingsregels. De overheid moet de zaak weer aan het draaien krijgen, aldus Roemer. Hij beschreef de strikte handhaving van de norm dan ook als ‘idioterie’. Zijn tegenstrevers grepen gretig hun kans. Half politiek Nederland viel over de SP-leider heen, voor even ontdaan van zijn aura van goedzakkerige jovialiteit.

Maxime Verhagen noemde de uitspraken ‘dieptriest’, alsof er iemand overleden was. De VVD, ook niet vies van theater, stelde met droge ogen dat Roemer ‘van Nederland een Griekenland’ maakt. En Jolande Sap – nooit verlegen om een knap doordachte metafoor – vond het ‘een vette tomaat naar Europa’. Waar een klein land toch klein in kan zijn.

De hardste kritiek was overigens afkomstig van Alexander Pechtold:

Volgens D66-leider Pechtold is ‘een kandidaat-regeringsleider met dit soort rabiate standpunten niet serieus te nemen. De SP zet zichzelf buitenspel.’ En:  ‘We zijn in een crisis terechtgekomen omdat we te veel schulden hebben gemaakt. De oplossing is dus niet meer schulden maken, zoals de SP nu voorstelt.

Het is een bizarre episode en een bizar commentaar.

Nu is Pechtold sowieso geen groot licht wat economie betreft, maar hij zou tenminste tot zo verre op de hoogte moeten zijn om te weten dat wat hij zegt, geen enkele basis heeft in de werkelijkheid.

Laten we beginnen met de beschuldiging dat de SP zich buitenspel zet. Nu is het bon ton om de SP van rabiate standpunten te beschuldigen. Een zeer geliefd tijdverdrijf van Nederlandse opiniemakers, die nogal gesteld zijn op hun eigen vooroordelen. Maar je moet natuurlijk wel een beetje opletten en af en toe wat financiële commentaren lezen. Als je dat doet, begrijp je namelijk dat Roemer zijn mening over het begrotingspact gedeeld wordt door de halve economische intelligentsia.

Roemer zegt niets anders dan wat allerhande Nobelprijswinnende economen, zoals Jeffrey Sachs, Paul Krugman en Joseph Stiglitz al maanden roepen. Die stellen al even onsubtiel dat het huidige Europese begrotingspact een vorm van ‘economische zelfmoord’ is. Een vergelijkbare positie wordt ingenomen door de Financial Times, het IMF, en de Wall Street Journal. Allemaal dieptrieste, rabiate tomatengooiers, aldus Pechtold, Sap en Verhagen.

Zo stelt de Financial Times:

The Dutch case is a horrific case of Europe’s self-harming. In pressurised states with no fiscal space, deficit cuts are of course imperative, but countries that can should let deficits widen to buoy aggregate demand in the eurozone until the recovery is firm.

Het is toch opmerkelijk dat het debat in Nederland zo ideologisch ééndimensionaal is, dat het verkondigen van een dergelijke mainstream positie Roemer tot een paria maakt.

Dan is er nog Pechtold zijn stelling dat de huidige crisis te wijten is aan overheidsschulden. Dat is evenmin correct. Het is misschien waar voor Griekenland, maar niet voor de rest van de eurozone. Andere landen, in het bijzonder die in het epicentrum van de crisis, zoals Spanje en Ierland, hadden voor de financiële crisis hun overheidsfinanciën juist netjes op orde. De begrotingsproblemen van deze landen zijn een gevolg van de crisis, niet de oorzaak ervan, zo ook in Nederland.

De economische statistieken laten daar weinig misverstanden over bestaan: de overheidsschulden schoten omhoog na het begin van de crisis. Het aanvankelijke probleem lag bij de private schulden, de instortende huizenmarkten en de omvallende banken die regeringen hebben moeten zien op te vangen. De groeiende internationale consensus is dat het grotere verhaal achter de eurocrisis draait om het probleem van een onevenwichtige betalingsbalans, zoals Roemer dat ook heeft proberen uit te leggen aan een ongelovige journalist van het Financieele Dagblad.

Tot slot is er het commentaar van Pechtold dat het niet mogelijk is uit de schulden te komen door meer schulden te maken. Dat klinkt op het eerste gezicht logisch, maar het is alweer aanvechtbaar. Roemer volgt enkel het klassieke advies van Keynes: the boom, not the slump, is the time for austerity. New York Times columnist Paul Krugman is heden ten dage de grootste populariseerder van diezelfde slogan en vertelt keer op keer in heldere taal waarom die stelling allesbehalve een verouderde wijsheid is. Ook Martin Wolf, de wereldvermaarde commentator van the Financial Times heeft er een mooi uitweiding over geschreven, getting out of debt by adding debt:

You can’t get out of debt by adding more debt.” How often have you read this sentence? It is a cliché. I am going to argue that, to a first approximation, this obvious, even banal, statement is the reverse of the truth, which is that the only way to get out of debt is to add more debt.

Misschien is het wat voor Pechtold om zich eens bekend te maken met deze rare en rabiate ideeën. Het schijnt economie te heten.