De macht van de draaiende camera

De discussie rond het incidentje tussen Andreas Kinneging, de man van Buitenhof-columniste Naema Tahir, en Rutger Castricum gaat al snel weer over de vraag hoe je moet reageren op treitermedia. Dat is precies de vraag die PowNews ook graag los maakt. In dezelfde uitzending van gisteravond lieten ze met nauwelijks verholen trots mediatrainers aan het woord die extra inkomsten genereren door zogenaamde Rutger-cursussen te geven.

Castricum heeft een vaste werkwijze. Hij belt bij zijn slachtoffers aan met een draaiende camera. Die overvaltechniek is in de journalistiek een heel zwaar wapen. Het is intimiderend en agressief. Je weet als slachtoffer meteen dat er geen sprake is van een gelijke strijd. Alles wat je doet kan en zal tegen je gebruikt worden. Dat maakt logischerwijze boosheid bij de geïnterviewde los. Om dat laatste is het PowNews vermoedelijk te doen. Zij vinden dat een mens pas zijn ware aard laat zien als hij zijn zelfcontrole verliest. Het is het mensbeeld van Mondo Cane. Bas Heijne heeft dat ooit mooi verwoord : Ze zijn pas tevreden als je toegeeft dat je net zo slecht bent als zij. Dat sloeg op Geenstijl maar is net zo goed van toepassing op hun televisiekroost.

De overvaltechniek wordt in de normale journalistiek gebruikt om oplichters, oorlogsmisdadigers en ander gespuis te confronteren, lieden die je niet op een andere manier voor de camera kunt krijgen. Het inzetten van zo’n zwaar journalistiek middel louter om te scoren is in mijn ogen een vorm van machtsmisbruik. Je kunt het vergelijken met undercover-opnames, die kan je altijd maken maar goed gebruik beperkt zich tot uitzonderlijke situaties. Alweer omdat er geen sprake is van gelijke verhoudingen.

De Raad voor de Journalistiek heeft er zelfs ethische regels ( pdf ) voor opgesteld:

Het gebruik van verborgen opname-apparatuur, het overvallen van personen met draaiende camera en openstaande microfoon en het zich toegang verschaffen tot niet-openbare ruimten zonder zich als journalist bekend te maken, is niet toelaatbaar. Hiervan kan de journalist alleen afwijken als hem geen andere weg open staat om een ernstige misstand aan het licht te brengen of een zaak van maatschappelijk belang scherper te belichten, mits de werkwijze geen onevenredige inbreuk maakt op de privacy en de veiligheid van betrokkenen.

PowNews heeft een broertje dood aan dat soort regels. Je kunt je dus afvragen of ze eigenlijk wel journalistiek bedrijven. Als ze geen journalisten zijn, is er ook geen reden om ze toe te laten tot bijvoorbeeld persconferenties of het Binnenhof. Dat is in de lijn van wat Naema Tahir met nogal bekrompen argumenten betoogde. Als de PowNed-mediarebellen daarentegen wel journalisten zijn, komt de vraag naar boven waarom ze vinden dat zij boven journalistieke regels staan. Dat is waar de discussie om moet gaan. En ‘gewoon, omdat het kan’ is daarbij geen afdoende verweer.

Lees ook Rutger Vahl:  PowNews voor de deur? Gedraag je als een D66’er