De Nacht van...

Als er één reden was voor de Tweede Kamer om per motie van wantrouwen onmiddellijk een einde te maken aan dit autoritaire kabinet, dan deed die zich in de nacht van donderdag op vrijdag voor.

De nieuwe zorgverzekeringswet is kat in het bakkie want het ziet er niet naar uit dat de drie PvdA-dissidenten – gezien de binnen de partij voorhanden heldenmoed – nog moeilijk zullen doen met de wijzigingen die het kabinet nu voorstelt.

Waar komt het op neer? Als jij bewusteloos neerzijgt en de ambulance rijd je naar de dichtstbijzijnde Eerste Hulp, dan krijg je nu niet de rekening als je verzekeraar daar toevallig geen contract mee heeft. Tevens is die verzekeraar verplicht om je ‘voldoende’ te informeren over de ziekenhuizen en de specialisten wier diensten altijd onder de dekking van de polis vallen. Wat onder dat ‘voldoende’ verstaan wordt, blijft overigens vaag. Wie weet zijn het eindeloze reeksen lijsten, diep in de website verborgen. Tenslotte moet zorg door enig academisch ziekenhuis te allen tijde worden vergoed.  Allemaal precies wat een zogenaamde dissident nodig heeft om achteraf te zeggen “Het verdient geen schoonheidsprijs, maar….”

Praatcollege Toch nemen Rutte c.s. met steun van PvdA en VVD geen risico: mocht de Eerste Kamer onverhoopt dwars blijven liggen, dan volgen andere maatregelen of in concreto een algemene maatregel van bestuur om de wet tóch door te drukken.

Dat is een truc uit de doos van koning Willem I, onzaliger nagedachtenis. Als deze een voorstel door de Tweede Kamer verworpen zag – wat regelmatig gebeurde – dan voerde hij het via een Koninklijk Besluit toch in. Dat reduceerde zijn parlement in de praktijk tot een machteloos praatcollege.

Deze autoritaire en eigengereide manier van besturen zette veel kwaad bloed. Ze droeg sterk bij aan de schepping van een politiek klimaat waarin de liberaal Johan Rudolf Thorbecke naar voren kon komen. In 1848 was hij het die een nieuwe Grondwet schreef, waarin de macht van het parlement sterk werd vergroot zodat – leerde de praktijk – een regering zich niet tegen de wil van de kamerleden in kon handhaven. Sindsdien was het afgelopen met de koninklijke besluiten regering. 

Tot de donkere dagen voor kerstmis van het jaar 2014, twee eeuwen nadat Willem I ons land in een ijzeren greep nam. Mark Rutte, zogenaamd liberaal, verklaarde dat hij en de zijnen bij te sterke tegenwind het voortaan ook zo zouden aanpassen. Het was alsof hij met Edith Schippers op het graf van Thorbecke een dans uitvoerde. Met Halbe Zijlstra aan de piano en Diederik Samsom op triangel. 

Gemopper Als er één reden was voor de Tweede Kamer om per motie van wantrouwen onmiddellijk een einde te maken aan dit autoritaire kabinet, dan deed die zich in de nacht van donderdag op vrijdag voor. Maar de kamerleden beperkten zich tot enig gesputter. Ze vonden het een truc. Ze namen met hun zuinige mondjes die afschuwelijke term ‘staatsrechtelijk zuiver’ in de mond. Zij hadden misschien niet eens in de gaten, welke principiële, antiliberale en antidemocratische benadering de leiders van de regeringspartijen hadden gekozen om hun baantjes over de feestdagen te tillen. Ze lieten het bij wat gemopper. Ze maakten er een latertje van, een bijeenkomst die later als ‘de nacht van….’ de geschiedenis in kan gaan.

De nacht van wie?

‘De Nacht van Jan Lul’, want in feite heeft het parlement zich voor lul laten zetten met dat dreigement van Rutte om bij voortdurende onwil der volksvertegenwoordigers de zaak met een Algemene Maatregel van Bestuur door te drijven. Want dat doet een Kamer die niet meteen na zo’n chantagepoging met een klinkende motie van wantrouwen een voorbeeld stelt voor in de geschiedenisboeken van de eenentwintigste eeuw. 

Beluister dit opiniestuk hier

Volg Han ook op Twitter

Het nieuwste boek van Han is De Mooiste Jaren van Nederland (1950-2000)