De onmacht van 'links' is de onmacht van de Nederlandse politiek

Het is teleurstellend maar allesbehalve onverwacht dat de SP, GroenLinks en PvdA op een ‘links’ overleg met niets meer kunnen komen dan open deuren. Ze moeten dat ook niet proberen. De NRC concludeerde dat de verschillen tussen deze drie te groot zijn maar je zou ook kunnen zeggen dat de consensus in Nederland te groot is om echte alternatieven te formuleren. Want laten we wel wezen, als morgen CDA, PvdA en VVD zo verstandig zouden worden om samen crisisbeleid te gaan voeren, dan zou er weinig structureels veranderen. Die arbeidsmarkt is al behoorlijk open, er zou minder geld naar asfalt gaan en de hypothekensubsidie zou eindelijk de weg gaan van de cultuursubsidies maar de Nederlandse samenleving is helemaal niet links/rechts gedeeld. Het gaat om, zoals Den Uyl zei, smalle marges.

Dat GroenLinksers nog steeds denken dat ze met D66 zaken kunnen doen, houdt de zaak alleen maar op. D66 is een bestuurspartij van keurige mensen die maar een beperkt deel van de samenleving vertegenwoordigen (namelijk die mensen die kunnen omgaan met de moderne wereld) en nu ze succes hebben, althans bij de Hond, zullen ze hun partij niet inleveren. Zit niets anders op dan te wachten tot de Pechtold golf in zijn onvermijdelijke Van Mierlo einde verkeert, dan valt er weer te praten over het openbreken van partijen om een echt liberale partij te maken, bijvoorbeeld.

GroenLinks is zelf natuurlijk verdeeld tussen de milieuactivisten plus ouderwetse wij-weten-wat-goed-voor-u-is paternalisten (die dragen allang geen geitenwollen sokken meer maar zijn wethouders in Amsterdam) en de mensen die zoals Femke Halsema de verzorgingsstaat een upgrade willen geven. Ze hebben meer te zoeken en te vinden bij een samenwerking met de PvdA dan met D66, als u het mij vraagt.

Die PvdA verkeert niet zozeer in een identiteitscrisis als wel in een identiteitsloos tijdperk. Ze hebben geen idee waarvoor ze dienen of wie ze vertegenwoordigen. Zolang Cohen daarover geen duidelijkheid heeft gebracht, wordt het niets. Een vergelijkbaar proces is gaande bij het CDA – curieus genoeg, en de christelijken zullen er niet veel van willen horen, maar PvdA en CDA staan in hun voorkeur voor een breed gedragen, zorgzame samenleving dicher bij elkaar dan bij de rest van de politiek.

De SP tenslotte zal de ontevreden kiezers trekken die elders niet gelukkig zijn, ook in Limburg. Maar het is in essentie een conservatieve partij, in de zin van behoudzuchtig over wat we hebben, verworven rechten. Daar valt overeenstemming te vinden met PvdA en CDA omdat er aan onze verzorgingsstaat een hoop te verdedigen valt maar zolang er niet met open vizier gepraat wordt, zal het alleen gaan om kiezers winnen (dat doet de SP overigens ook van de PVV) en niet om Nederland een behoorlijk land te maken.

Nee, vergeet die linkse samenwerking maar. Ook het ‘radicale midden’ waar een enkele D66’er het over heeft (ik weet niet wat ik me daarbij voor moet stellen met Pechtold, Rinnooy Kan, Van Boxtel en dergelijke lui) heeft geen toekomst want het heeft niets te betekenen. D66 heeft evenmin een programma als de PvdA, alleen heeft het een coherentere doelgroep die denkt dat ze er mogen meepraten (bij de JOVD waren ze jaloers op de democratie van D66, hoorde in zaterdag, vergeleken met hun baronnen – ze moesten eens weten).

Ik voor mij, kom toch terug bij een punt waar ik al eerder was, vrees ik (dat pleit niet voor me, in zekere zin), namelijk dat een uitgewerkte sociaal democratische agenda met liberale inslag de beste hoop biedt voor Nederland. Bij gebrek aan echte liberalen met een visie op de verzorgingsstaat, zeg ik er nu bij.