De Palestijnse staat: hoogste tijd!

Vijfenzestig jaar geleden, op 29 november 1947, nam de Algemene Vergadering van de VN resolutie 181 aan, over ‘het toekomstig bestuur van Palestina’, later bekend geworden als ‘het verdelingsplan’. In die resolutie werd onder meer bepaald dat het mandaatsgebied Palestina verdeeld zou worden in een Joodse en een ‘Arabische’ (Palestijnse) staat.

Israël is er gekomen, de staat Palestina niet. Nog altijd zijn er mensen die de Palestijnen van nu willen voorhouden dat de Palestijnen van toen ook hun eigen staat gehad zouden hebben als zij maar een passend enthousiasme hadden betoond over de onevenredige verdeling van hun gebied, waarbij meer dan de helft werd toebedacht aan minder dan één derde van de bewoners, te weten de Joodse bevolking. Dát enthousiasme konden de Palestijnen in 1947 niet opbrengen, los van het feit dat de verdelingsbeslissing buiten hen om genomen werd. Hoe dan ook, de Palestijnen van nu hebben wel genoeg boete gedaan voor ‘hun’ tekort aan geestdrift van 65 jaar terug.

Vandaag vraagt de Palestijnse Autoriteit een statusophoging aan bij de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties tot ‘waarnemer niet-lidstaat’. Nederland zal zich, afgaande op onze minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans, onthouden van stemming. De stap van de Palestijnse Autoriteit is volgens de minister op het moment ‘niet opportuun’. Dat is vreemd, omdat ook na 1947 de kwestie van de Palestijnse staat nooit van de internationale agenda voor het Midden-Oosten verdwenen is. Dit feit én de niet-aflatende uitbreiding van Israël’s nederzettingen in de sinds 1967 door Israël bezette Palestijnse gebieden maakt het nakomen van de aan de Palestijnen gedane internationale belofte voor een eigen staat niet alleen uitermate opportuun, maar zelfs dringender dan ooit.

Eind oktober dit jaar meldde de Israëlische vredesorganisatie Vrede Nu dat de regering-Netanyahu wederom akkoord was gegaan met de bouw van honderden nieuwe appartementen in nederzettingen in Oost-Jeruzalem en op de Westelijke Jordaanoever. Vrede Nu wist ook te melden dat in 2011 de Israëlische regering ruim 200 miljoen euro had geïnvesteerd in de nederzettingen. Begin november erkende de Israëlische minister van Financiën dat de regering sinds 2009 ‘stilletjes’ de financiële steun aan de nederzettingen heeft verdubbeld.

Het beleid is tekenend voor de huidige regering in Israël, die gekant is tegen het creëren van een levensvatbare Palestijnse staat, die de nederzettingenpolitiek actief steunt en het aantal woningen in nederzettingen verder uitbreidt. Ruim 500.000 Israëlische kolonisten zijn de afgelopen decennia neergestreken in Oost-Jeruzalem en op de Westelijke Jordaanoever, en hun aantal groeit met de dag. Het maakt het oprichten van een onafhankelijke, levensvatbare en aaneengesloten Palestijnse staat naast Israël steeds moeilijker.

De Palestijnse Autoriteit heeft zich daarentegen de afgelopen paar jaar opgesteld als een welwillende gesprekspartner – volgens veel Palestijnen zelfs té welwillend. Deze opstelling heeft desondanks niet tot een doorbraak geleid in het vredesproces, voor zover van zo’n proces op dit moment nog sprake is. Dat maakt het onontkoombaar om alternatieve wegen te bewandelen om tot een twee-statenoplossing te komen.

Eén zo’n alternatief is een Palestijnse VN-statusophoging. Deze statusophoging zal er op 29 november komen. Een meerderheid van de VN-lidstaten, waaronder volgens berichten zeker 12 EU-lidstaten, zal naar verwachting vóór een statusophoging stemmen. Het zal een duidelijk signaal zijn vanuit de internationale gemeenschap: het is de hoogste tijd voor een Palestijnse staat. De symboliek die uitgaat van deze statusophoging is overduidelijk.

Maar de ophoging is veel meer dan symboliek alleen. Zij versterkt de diplomatieke slagkracht van de Palestijnse Autoriteit en creëert daarmee een iets evenwichtiger machtsverhouding tussen Israël en de Palestijnse Autoriteit. Het zet Israël, maar ook de internationale gemeenschap – en de VS in het bijzonder – onder druk om op deze weg verder te gaan. Het biedt de Palestijnen een politiek perspectief, waardoor de Palestijnse gelederen kunnen worden gesloten. In dat verband is het hoopgevend dat ook Hamas zich deze week tot veler verrassing achter de aanvraag heeft opgesteld. Het is een aanwijzing te meer dat Hamas bereid is het politieke pad te bewandelen.

Frans Timmermans volgt tot nu toe de lijn van alle vorige Nederlandse regeringen door zich met zoveel woorden uit te spreken vóór een twee-statenoplossing en tegen de voortgaande bouw en uitbreiding van Israëls nederzettingen. Het is tijd deze woorden om te zetten in daden. Elk jaar dat de bezetting langer duurt, is een jaar langer dat Palestijnse rechten met voeten worden getreden, en een jaar langer dat de bezetting ook Israël zelf corrumpeert en het internationaal verder isoleert. Als Nederland een bijdrage wil leveren aan een nieuw perspectief en wil optreden in het belang van Palestijnen én Israëli’s, dan is het weinige dat wij van de minister vragen, zijn woorden om te zetten in daden en te stemmen voor de aanvraag van de Palestijnse Autoriteit om toegelaten te worden als ‘waarnemer niet-lid staat’ bij de VN.

Het is een minimum dat de Palestijnen niet mag worden geweigerd; een stemonthouding is een gemiste kans.