De Project X kaper die vrijuit ging

De autoriteiten hebben gefaald, de media hebben het aangejaagd, concludeert het rapport over Haren dat onder leiding van Job Cohen is opgesteld. Nee, de relschoppers zijn de echte schuldigen, roepen de commentaren. Ondertussen ontsnapt de hoofdverdachte.

Een Project X Party is geen zeldzaam fenomeen. Voordat het in Haren uit de hand liep was dat al eerder in andere plaatsen gebeurd. Sterker nog, de film Project X is geïnspireerd op een legendarisch ‘feestje’ in Australië dat wereldberoemd werd vanwege een opmerkelijk interview met de tiener die het had georganiseerd.

De hype is ook niet gestopt na Haren. Een week later bijvoorbeeld vond in het Australische Brisbane weer zo’n party plaats. Overigens, net als in Haren, ook voor een Sweet Sixteen verjaardag. De organisator vroeg zelfs entreegeld.

Bijna ieder weekend lijkt er wel zo’n feest te zijn ergens op de planeet, dat wil zeggen in Westerse landen. Als de politie alert optreedt wordt het gesmoord voordat het feest plaats kan vinden. Dat hoeft niet met massaal machtsvertoon zoals in Arnhem waar de hele stad werd afgegrendeld. Eind vorig jaar hield de politie nabij New York een Project X-achtig feest tegen door actief op sociale media een tegencampagne te starten. De plaatselijke politie nam daar nog een andere opmerkelijke stap : de ouders van de tieners die zich aan hadden gemeld voor het feest werden benaderd.

In Haren is dat allemaal niet gebeurd.

Er is nog een ander belangrijk verschil: uit het rapport van Cohen blijkt dat het evenement al een kritische massa had bereikt voordat de landelijke media er over berichtten. Dat eerste bericht verscheen overigens op Joop naar aanleiding van een brief die de vader van Merthe had rondgestuurd in de buurt. We publiceerden die brief omdat uit eigen onderzoek bleek dat het feest al vaak genoemd werd op bijvoorbeeld partysites. Bovendien gaf die brief een goed beeld van hoe groot de verwarring was over de mogelijke consequenties. De volgende dag pikte Trouw dat bericht op. Verder hebben we er vooraf amper aandacht aan besteed.

Andere media namen het gevaar van een grote puinhoop niet serieus. Vooral 3FM ging los, constateert het rapport. Om 18 uur nog werden luisteraars van die zender opgeroepen om met het openbaar vervoer naar Haren te komen omdat op de snelweg een file zou staan.

De ingrediënten waren daarmee compleet: Autoriteiten zonder kennis van zaken, media zonder verantwoordelijkheidsgevoel en organisatoren zonder geweten.

Die laatste groep ontsnapt de dans. Het rapport geeft daar interessante informatie over in het deel De weg naar Haren :

Het evenement ’PROJECT X – HAREN’ wordt in eerste instantie beheerd door een Nederlandse jongen, een tiener, die geen bekende is van de familie van Merthe, maar wel via via voor haar feestje was uitgenodigd. Hij verklaart in een interview met de commissie dat de pagina al snel opgepikt werd door de massa. Toen dat gebeurde wilde hij er eigenlijk niet meer mee geassocieerd worden. Inmiddels had hij ook gehoord van ervaringen van andere jongeren die door de vader van Merthe en de politie waren benaderd. Hij besluit om de beheerrechten uit handen te geven aan Jesse Hobson uit Nieuw-Zeeland en Ibe derFürher (schuilnaam). Volgens de Nederlandse jongen werd hij door hen benaderd met de vraag of hij de rechten wilde afstaan. In een interview met Harener Weekblad verklaart Jesse Hobson echter het tegenovergestelde. Op het moment dat de rechten overgeheveld worden had, volgens Hobson, de pagina zo’n 1000 aanmeldingen. Hij weigerde het evenement te sluiten toen de vader van Merthe hem dat vroeg. Wie achter de account Ibe derFührer schuilt is niet bekend. De Nederlandse jongen ontkent desgevraagd dat hij het is. Opvallend genoeg is een dag na het interview met de commissie plots de evenement-pagina “PROJECT X – HAREN” gesloten. 
De pagina had nog maanden online gestaan na 21 september 2012.

Het verhaal van de jongen lijkt niet te kloppen. Jesse Hobson verklaarde tegenover Joop dat hij door de jongen benaderd is via een site waar mensen die graag ‘geintjes’ uithalen zich verzamelen. Dat betekent dat die jongen echt schuldig is. Project X was voor hem geen feestje dat per ongeluk uit de hand liep. Hij was daar van begin af aan op uit, maar wilde er alleen niet voor verantwoordelijk gehouden kunnen worden. Daarom schakelde hij Hobson in.

De vraag is: vind je het terecht dat die jongen daar mee weg komt?