De PvdA staat niet bij de VVD in het krijt, maar juist andersom

De strafbaarstelling van illegaliteit blijft de Partij van de Arbeid splijten. Diederik Samsom legde recent nog een door een grote meerderheid van het PvdA-congres gesteunde motie naast zich neer. Hij dreigde zelfs met een kabinetscrisis. Zijn motivatie is dat de PvdA coalitiegenoot VVD – wiens wens de strafbaarstelling van illegaliteit is – geen versoepeling kan vragen. Dit in verband met het kinderpardon.

Waar gaat deze kwestie precies over, en klopt Samsoms bewering wel? De redenering achter de strafbaarstelling is de volgende: zodra een asielzoeker of vluchteling is afgewezen of uitgeprocedeerd en hij het land niet verlaat, is hij illegaal. Ongeacht welke reden hij ook aanvoert. Het strafbaar willen stellen van deze mensen stuit bij een hoop mensen tegen de borst, omdat zij het mens-zijn belangrijker vinden dan het hebben van een verblijfsvergunning of een paspoort; naar mijn mening terecht.

Terug naar Diederik Samsom. De PvdA-leider stelt dat samen met het strafbaar worden van illegaliteit de hulp aan illegalen legaal wordt. Op dit moment is de situatie omgekeerd en het is de vraag of de nieuwe situatie zo veel beter is. Staat de PvdA inderdaad in het krijt bij de VVD? Naar mijn mening niet. Integendeel.

Bij de inkomensafhankelijke zorgpremie, die premie die afhankelijk was van het inkomen en die bij de VVD zoveel onrust opwekte, vroegen de liberalen de PvdA om hulp. Hierna ging de wind weer liggen. De PvdA had een vroege kabinetscrisis verijdeld door coulant naar de coalitiepartner te zijn. 
Midden april redde de PvdA de VVD voor een tweede keer: VVD-staatssecretaris Fred Teeven kwam in de problemen na de dood van een in detentie zittende Russische mensenrechtenactivist.

De activist, Dolmatov, had een verblijfsvergunning aangevraagd. Door miscommunicatie en fouten stierf Dolmatov begin 2013. Staatssecretaris Teeven leek van de zaak op de hoogte te zijn en zijn lot hing aan een zijden draadje. De oppositie was kritisch, Teeven ging diep door het stof, maar de PvdA redde de blunderende staatssecretaris. 
Tel het Nederland gecentreerde – en duidelijk van de VVD afkomstige – 
buitenlandbeleid daar bij op en er is maar één conclusie mogelijk: de PvdA staat niet bij de VVD in het krijt, maar juist andersom.

Eén van de criticasters van Samsom is PvdA-senator Ruud Koole. Enkele keren is hij al in de media gekomen met zijn verzet tegen de strafbaarstelling. Bij Koole krijg ik echter steeds het beeld van een blaffende hond die niet bijt. Bij het goedkeuren van het woonakkoord hield PvdA-senator Adri Duijvenstein een kritisch betoog over het bereikte compromis – om vervolgens doodleuk voor te stemmen.

De kritische noot was dus puur voor de bühne en het is niet uitgesloten dat de oproep van Ruud Koole tot dezelfde categorie behoort. Daarnaast: mocht de PvdA inderdaad tegen het voorstel stemmen, dan is er een reële kans dat het plan alsnog door de Eerste Kamer komt. VVD, CDA, PVV (de vorige ‘coalitie’) en SGP zijn in principe voor het plan en samen hebben deze partijen 38 van de 75 zetels. Een meerderheid.

De PvdA is helemaal niets verschuldigd aan de VVD, het is juist omgekeerd. Zowel in de zaak van de zorgpremie als in de kwestie Teeven was de PvdA bereid om water bij de wijn te doen. Dat die partij nu weigert hulp te vragen bij de VVD tekent de spastische houding. Daarnaast, mocht de Tweede Kamer voor het voorstel stemmen (dus inclusief PvdA), dan komt het voorstel vrijwel geheid door de Eerste Kamer. Gebeurt dit niet na protest voor de bühne van PvdA-senatoren, dan is het wel door een bestaande meerderheid van vier andere partijen.

Deze politieke rekensom gaat over de rug van mensen in een wanhopige positie. Dat lijkt mij het niet waard. Samsom, wees een vent, en weiger strafbaarheid van illegaliteit.