De PVV: Van 'eigen volk eerst' naar 'eigen geld eerst'

Volgens de PVV gaan de verkiezingen maar over één ding: Europa. Brussel geeft veel te veel geld uit, vervalst de statistieken en heeft veel te veel ambtenaren. We betalen miljarden voor failliete banken en failliete landen, terwijl we zelf nog eens extra worden gepakt.

Brussel wil de baas spelen over onze pensioenen, onze hypotheekrenteaftrek en onze uitkeringen. Daartegen moeten we onze economie, onze verzorgingsstaat, onze vrijheid, onze zorg en onze democratie verdedigen. Nederland moet Europa uit en afscheid nemen van de euro. 

Buitenlands beleid betekent voor de PVV: alleen bilaterale overeenkomsten sluiten met andere soevereine staten, meer samenwerken met Vlaanderen, steun voor het Afrikaans, stoppen met ontwikkelingshulp, leve Israël. Milieubeleid is iets van ‘milieugekkies die baden in subsidie’: weg met de windmolens, hoera voor kernenergie, ‘dolblij met elke meter asfalt’, 140km/u op de snelweg en het kwartje van Kok (wat en wie waren dat ook alweer?) teruggeven aan de burger.

Wilders en Bosma spreken handig van een strijd tegen het ‘EU-nationalisme’ om hun eigen kleingeestige Nederlandse nationalisme aan het oog te onttrekken. Zij verlangen opzichtig terug naar de tijd van ‘patriot en euroscepticus’ Willem Drees, toen Nederland nog van ons was en de nationale solidariteit nog vanzelfsprekend. Helaas zijn we allang geen baas meer in eigen huis. Kijk naar de Brusselse eis om de Hedwigepolder onder water te zetten: een keiharde belediging van onze geschiedenis en volksaard. De euro is een ‘waanzinproject’ omdat je verschillende culturen en economieën (zoals die van eerlijke en zuinige Nederlanders en luie Griekse ‘jokkebrokken’) niet in één muntunie kunt persen. Het gevolg is dat we ‘met een touw om onze nek vastzitten aan landen met een totaal andere cultuur’.

Als vanouds is het dus: wij tegen zij. Maar zoals vaker opgemerkt: de oude vijand, de totalitaire islam, wordt nu ondergeschoven bij een nieuwe: het ‘totalitaire project Europa’. De ‘massa-immigratie’ en de islamisering vormen nog steeds een groot en groeiend gevaar, maar de schuld daarvan ligt vooral bij de Europese Unie, die ons dwingt om onze grenzen open te houden en ons daarmee de zeggenschap over ons eigen immigratiebeleid ontneemt.

Het effect van die wisseling van boeman is dat het de PVV meer dan ooit lijkt te gaan om onze zuurverdiende centen. ‘Eigen volk eerst’ wordt vertaald als: ‘eigen geld eerst’ (terug naar de gulden!). Culturele argumenten spelen nog steeds een rol, maar het platte eigenbelang van Henk en Ingrid staat voorop. Zo wordt de afwijzing van de ‘massa-immigratie’ in eerste instantie gemotiveerd door de hoge kosten ervan, niet door de vermeende bedreiging van onze cultuur en identiteit. En duurzaam is voor de PVV slechts ‘een ander woord voor duur’.

Die nieuwe wij/zij tegenstelling zorgt opmerkelijk genoeg voor een zekere verzachting van het politieke vijandbeeld. De aandacht verplaatst zich voor een deel van de Haagse elite en de linkse multikul naar het verderop gelegen en moeilijk links te noemen Brussel. Europa is natuurlijk ook buitenland, maar het is abstracter dan de buitenlander die aanwijsbaar in ons midden leeft en kan worden gevreesd als lid van een vijfde colonne. De kritiek op luie Zuid-Europeanen heeft een racistisch ondertoontje, maar is per definitie minder venijnig dan de haat jegens criminele Marokkanen. 

Het behoud van de Nederlandse eigenheid wordt door de PVV dus eerder gezien als een strijd om de eigen portemonnee dan als een strijd om waarden of culturele idealen. Daarmee schurkt zij dichter aan tegen het neoliberale programma van de VVD, met zijn nadruk op een minimale overheid, belastingverlaging en ruim baan voor de automobilist. Tegelijkertijd laat zij wat betreft de sociale zekerheid een SP-achtige behoudzucht zien: zij wil de AOW-leeftijd op 65 jaar houden en laat de WW, de ontslagbescherming en de hypotheekrenteaftrek intact. Ook wil de PVV een streng toezicht op de financiële sector, verdriedubbelt zij ‘met plezier’ de bankenbelasting, en mogen salarissen in de publieke sector niet boven de Balkenende-norm uitkomen.

Het resultaat is een opportunistische sociaal-nationalistische mix waarin de centen van de hardwerkende Nederlander zowel tegen ‘Holle Bolle EU’, tegen de eigen overheid als tegen de roofzuchtige banken worden verdedigd. Die banale, materialistische wending is verklaarbaar als reactie op de economische crisis en waarschijnlijk een handige campagnelijn. Maar zij laat ook zien dat het islamthema, het unique selling point van de PVV, grotendeels is uitgeput. De PVV is bezig te veranderen in een doorsnee niet-ideologische belangenpartij, die Vrijheid niet langer als een beschavingsmissie maar vooral als een platte centenkwestie definieert.