De realityshow: Beroemd worden zonder talent

Hoewel de tv uitstaat, weet ik wat er uitgezonden wordt. Zodra programma’s zoals Holland in da Hood, Oh Oh Cherso en The Villa te zien zijn, staat mijn Twitterlijst vol met ongezouten commentaar. “Wat een mongool is dat” of “Nou die dochter kan ook wel een make-over gebruiken” en “The Villa lijkt wel een goedkope hoerentent” zijn enkele uitspraken die in mijn Twitterlijst opduiken. Het internet blijkt een plek waar men zijn gal kan spuwen op de deelnemers. Maar als je als deelnemer zo te kijk wordt gezet op de nationale televisie, waarom zou je er dan in godsnaam aan meedoen?

Laatst had ik een gesprek met een kennis. Toen ik vroeg wat hij zou willen bereiken in het leven zei hij: “Beroemd worden”. Omdat beroemd worden naar mijn mening geen carrière is, vroeg ik hem waarmee hij beroemd wou worden. Zijn antwoord was dat dit niet uitmaakte, zolang hij maar beroemd werd. Ik adviseerde hem om zich in te schrijven bij een castingbureau waar ze de ‘gewone man’ in realityshows laten opduiken. Beroemd worden is zo moeilijk nog niet, maar beroemd worden om je kwaliteiten, kennis of kunnen is een heel ander verhaal. Toch lijkt het fenomeen ‘beroemd zijn’ erg te leven onder de jongere generatie en dan maakt het vaak niet uit waarmee. Televisie heeft status. Wanneer je op de televisie komt, ben je iemand, lijken ze te denken.

Beroemd worden. Tja. De bekende uitspraak “In the future everyone will be famous for fifteen minutes” stamt uit 1968 en was van Andy Warhol. Het slaat op de verschillende aspecten van de populaire cultuur zoals Reality tv en YouTube. Alsof Warhol een voorspellende gave had, wist hij al wat er in de toekomst zou gebeuren. Tegenwoordig leven we in een tijd waar mensen op YouTube ontdekt worden, waar de deelnemers van Oh Oh Cherso als helden ontvangen worden en waar het normaal is dat je seksuele excapades in The Villa te zien zijn. We kijken er in ieder geval niet meer van op. Het zijn vaak normale mensen die niet door hun bijzondere gave uitgekozen zijn.

Het lijkt mij dat de prijs die je moet betalen om op deze manier beroemd te worden nogal hoog is, maar de deelnemers lijken er zelf niet om te malen. Toen ik laatst een interview afnam met één van de jongens uit Holland in da Hood –een programma waar Nederlandse hiphoppers naar LA afreizen- vroeg ik hem of hij het niet vervelend vond dat mensen hem belachelijk maken. “Natuurlijk vind ik het jammer dat mensen op Twitter gemene dingen zeggen”, zei hij. “Maar aan de andere kant weet ik dat het allemaal opgeblazen wordt. De makers van het programma monteren de dingen zo dat het lachwekkend vond.”

Stiekem voelde hij zich een beetje in de maling genomen, maar aan de andere kant zat hij ook samen met zijn vrienden hard te lachen om de nieuwe uitzendingen. Ach, hij was weer een ervaring rijker en hij had het naar zijn zin gehad. Nu weet ik dat de jongen uit Holland in da Hood wel degelijk een talent heeft, hoewel dat in het programma niet tot zijn recht kwam. Van de deelnemers in Oh Oh Cherso vraag ik me echter nog steeds af waar ze goed in zijn.

Dat een 70-jarige oma heeft kunnen meegenieten met de seksuele driften van haar kleinzoon deert niet, hij was op tv.

Nu gebeuren er in het programma Holland in da Hood geen schandalige dingen –het is vooral lachwekkend- maar wat als je als deelnemer meedoet aan The Villa? In dit programma worden acht jonge, vrijgezelle mannen en vrouwen voor een aantal dagen in een huis in een zonnig land gezet, waar ze als het ware aan elkaar gekoppeld worden. De jongens en meiden gaan samen op stap, drinken een slok teveel en duiken samen het bed in. Ze weten dat er camera’s zijn en dat het uitgezonden wordt en toch lijkt dit ze niet te deren. Deelnemers geven vaak aan niet op zoek te zijn naar een relatie, ze willen gewoon een leuke tijd hebben. Alsof een leuke tijd hebben niet mogelijk is zonder camera’s. Een vakantie naar een badplaats is zo geboekt en kost geen kapitalen. Iedere 20-jarige kan zich dat met een beetje sparen wel veroorloven. Dat een 70-jarige oma heeft kunnen meegenieten met de seksuele driften van haar kleinzoon deert niet, hij was tenslotte op tv. Voor vijftien minuten weliswaar, maar toch.

Nu is het sinds de eerste uitzendingen van Big Brother in 1997 algemeen bekend dat je na een tijdje niet meer door hebt dat de camera’s alles opnemen, maar The Villa werd eerder in andere landen uitgezonden. De insteek was bekend, ook bij de deelnemers. Bij Oh Oh Cherso lag dit anders, de deelnemers wisten niet dat hun deelname aan het programma zo’n impact op hun leven zou hebben. Nu ze dat wel doorhebben, lijkt er een ‘gouden toekomst’ voor hen weggelegd. Weliswaar zitten ze voor eeuwig vast in de Oh Oh Cherso-hoek (na Oh Oh Cherso kwam Oh Oh Tirol en nog een Oh Oh Cherso) maar dat vinden ze wel best. Van hen kan ik het me nog wel voorstellen, maar dat de laatste vervolgaflevering zoveel wannabe-deelnemers trok, snap ik niet. Het leek wel of mensen massaal liepen te springen om ook in het televisieprogramma te verschijnen. Zij hebben er goed over na kunnen denken, weten dat ze later besproken worden en dat ze waarschijnlijk never nooit meer een normale baan kunnen vinden na de uitzendingen. Maar ja, ze hebben een leuke tijd gehad en misschien nog wel belangrijker: ze waren op de televisie!

Hermans gebrek aan talent leverde hem wat op. Hij werd er beroemd mee. Beroemder dan de talentvolle deelnemers.

Natuurlijk zijn er ook programma’s die talentvolle mensen op weg helpen. Shows zoals The Voice of Holland en So You Think You Can Dance brengen ware talenten voort. De beroemdheid die deze mensen genieten, brengt ze een stapje dichter bij hun doel, namelijk: bekend worden om hetgeen waar je goed in bent. Of dat nou dansen, zingen of hoelahoepen is. Deze programma’s spelen in op het verlangen van mensen die graag een carrièrestap willen maken. Toch zie je ook de nodige flaters op het podium voorbij komen. Mensen die absoluut niet kunnen dansen of zingen, maar die gewoon even op tv wilden komen. Vaak worden deze mensen uitgebreid op internet besproken, wat hun beroemdheid ten goede komt.  Soms worden ze nog beroemder dan de mensen die wel talent hadden, zoals Herman, die in het tweede seizoen van Idols een legendarische act neerzette. Zijn gebrek aan talent leverde hem wat op.

“In the future everyone will be famous for fifteen minutes.” Ik kan me er iets bij voorstellen. Als je in deze tijd beroemd wilt worden, liggen de mogelijkheden op de vloer gestrooid. Een walhalla voor mensen zonder talent. Verschillende omroepen staan te springen om mensen die zichzelf best een tijdje te kijk willen zetten in een amusementsprogramma. De realiteitprogramma’s rijzen de pan uit. Sommigen zijn ronduit schunnig en anderen teren op andermans misère, wat overigens best mooi kan zijn, mits het fatsoenlijk wordt gebracht. Toch vraag ik me af waar het plafond zit. Hebben we op een gegeven moment genoeg gezien van de gewone man of is het slechts een kwestie van tijd totdat we echt allemaal voor vijftien minuten beroemd zijn?

Mij niet gezien, ik blijf wel lekker in mijn donkere kamertje doorschrijven. Met Oh Oh Cherso en The Villa op de achtergrond, dat dan weer wel. Want dat het een hoog entertainmentgehalte heeft, begrijp ik best. Maar er zelf aan meedoen, blijft een ver-van-mijn-bed-show. En ik denk dat velen het met mij eens zijn.

Dit artikel is verschenen op het weblog van Brenda Stoter