De relschopper is geen slachtoffer

Zijn de relschoppers in de Schilderswijk wel slachtoffers van het systeem? Het waren juist de inwoners van de Schilderswijk die samen met de politie probeerden hun wijk vrij te houden van relschoppers.

De rellen in de Schilderswijk domineerden dagenlang de media. Het is dan ook flink onrustig geweest in de wijk. Als gevolg van de dood van de Arubaan Mitch Henriquez werden er vorige week maandag en woensdag demonstraties georganiseerd in de Schilderswijk, bij het politiebureau De Heemstraat, waarop een nacht van rellen volgde. Ook die dinsdag en donderdag was het onrustig, maar echte rellen bleven –mede dankzij het feit dat er geen demonstratie was die als katalysator werkte – gelukkig uit. 

In de media werd hard gezocht naar oorzaken voor de rellen die we in de Schilderswijk zagen gebeuren. Politiegeweld, discriminatie, uitsluiting, werkeloosheid en institutioneel racisme werden er al snel bijgehaald om de rellen te verklaren. Onder meer Femke Kaulingfreks in De Volkskrant :

Het gevoel dat jongeren uit de Schilderswijk niet op waarde worden geschat en niet serieus worden genomen door representanten van de overheid komt nu als een boemerang terug. De jongeren die nu betrokken zijn bij de rellen weigeren nog langer te luisteren naar autoriteiten.”

En Mitchell Esajas op Joop :

Het is duidelijk dat de autoriteiten het vertrouwen van de bevolking zijn kwijtgeraakt. Zolang de politie en de politiek de kop in het zand blijven steken en structurele problemen van racisme, discriminatie en ongelijkheid zowel binnen de politie als breder in de samenleving blijven ontkennen, is het afwachten tot de vlam weer in de pan slaat.

De vraag is in hoeverre zij, en een aantal andere onderzoekers en activisten, het bij het rechte eind hebben, of dat zij te snel geneigd zijn om in de rellen die plaatsvinden in de Schilderswijk te zien wat zij willen zien.  

Jonge wijk In de Schilderswijk wonen 33.000 mensen. Aangezien het een van de jongste wijken van Nederland is, is een groot deel hiervan jong. Het aantal relschoppers dat actief was wordt op ongeveer een paar honderd geschat. Oftewel: 1% van de bevolking van de buurt. Blijkbaar leefde er toch iets minder animo onder jongeren in de Schilderswijk om te gaan rellen dan sommigen veronderstellen.

Als het überhaupt al jongeren uit de Schilderswijk waren die zich schuldig maakten aan het rellen. Zowel uit een persconferentie van de Haagse burgemeester van Aartsen als uit een artikel van Maarten Zeegers in De Volkskrant , waarin hij sprak met een aantal relschoppers, bleek dat het merendeel van de relschoppers helemaal niet uit de Schilderswijk, en mogelijk zelfs geeneens uit Den Haag, afkomstig was. Veel jongeren waren van buiten naar de buurt gekomen. Niet omdat zij problemen hadden met de politie in de Schilderswijk, of niets moesten hebben van het systeem, maar omdat zij graag wilden rellen. Er viel immers wat te beleven in de Schilderswijk, net zoals dat vorig jaar met demonstraties van IS-aanhangers en extreem-rechts het geval was. 

Blijkbaar is de conclusie dat de relschoppers boze jongeren uit de buurt waren die genoeg hadden van racistisch politiegeweld en het systeem waar zij slachtoffer van waren iets te kort door de bocht. Het tegendeel is zelfs waar. Donderdagnacht waren honderden in gele hesjes geklede inwoners van de Schilderswijk, grotendeels jongeren, actief om, samen met de politie, rellen te voorkomen door in te grijpen zodra dingen uit de hand dreigden te lopen. Zij maanden mensen om naar huis te gaan en te gaan slapen. Zij zetten zich samen met de politie in om hun eigen wijk veilig te houden, en vrij van relschoppers die van merendeels van buiten de wijk kwamen. Blijkbaar werkten veel inwoners van de Schilderswijk liever met een institutie als de politie samen om hun wijk veilig te houden dan dat zij samen met de relschoppers tegen de politie streden.

Kleur Hieruit kunnen we alleen maar concluderen dat sommigen blijkbaar iets te overhaaste conclusies trekken omtrent de rellen in de Schilderswijk. En het is opvallend dat dit eigenlijk alleen gebeurt bij rellen in overwegend ‘allochtone’ wijken, waar het merendeel van de relschoppers van kleur is.

Toen er afgelopen donderdagavond, bijna rond dezelfde tijd als in de Schilderswijk, in Emmen rellen uitbraken tussen de politie en supporters van Go Ahead Eagles werd er niet geroepen dat politiegeweld hieraan ten grondslag lag. Toen in 2012 duizenden jongeren gedurende de ‘Project X’ rellen het Groningse dorp Haren bijna afbraken was er niemand die stelde dat deze relschoppers slachtoffer van het systeem waren. En toen de Utrechtse wijk Ondiep in 2007 het toneel was van heftige rellen, die plaatsvonden naar aanleiding van de dood van een buurtbewoner door toedoen van de politie, werd er ook geenszins gesuggereerd dat racisme en discriminatie hier de oorzaak van waren. 

Blijkbaar is het zo dat wanneer relschoppers van kleur zijn racisme, discriminatie en politiegeweld er direct bijgehaald worden om het gedrag van de relschoppers te verklaren, terwijl wanneer de relschoppers blank zijn deze oorzaken niet of nauwelijks genoemd worden als factoren die het gedrag van de relschoppers zouden kunnen verklaren.

Is het zo dat er in dit opzicht door sommigen misschien iets te gemakkelijk dubbele standaarden worden toegepast? Is het wel juist om relschoppers, van welke afkomst dan ook, te karakteriseren als zijnde slachtoffers van het systeem, in plaats van daders die erop uit zijn om onrust te schoppen en vernielingen aan te richten? Doen we de inwoners van de Schilderswijk niet tekort als we net doen alsof zij allemaal boze relschoppers zijn, terwijl het overgrote deel van deze inwoners of rustig thuis zit, of op straat is om de wijk vrij te houden van relschoppers.

Racisme Wanneer we dergelijke conclusies trekken betekent dit echter niet dat er geen problemen zijn met de politie in de Schilderswijk en in de rest van Den Haag. Het zou een goed idee zijn als het politiekorps Haaglanden niet alleen zijn excuses zou maken richting de familie van Mitch Henriquez en de inwoners van de stad Den Haag voor het handelen van de agenten die betrokken waren bij de dood van Henriquez en vanwege het feit dat de politie in eerste instantie niet de waarheid heeft verteld over de toedracht rondom het overlijden van Henriquez.

Daarnaast zou het een goede zaak zijn als het politiebureau De Heemstraat een geheel nieuw team krijgt. Het vertrouwen tussen dit bureau en de inwoners van de Schilderswijk is grotendeels weg, en alleen door samen opnieuw te beginnen kan dit weer hersteld worden. Ook dient de politie flink wat soulsearching te doen. Er zijn inmiddels te veel incidenten geweest waarbij er sprake was van extreem politiegeweld. Bovendien is de perceptie onder veel ‘allochtone’ inwoners van Den Haag dat zij door de politie ongelijk behandeld worden ten opzichte van ‘autochtonen’.

Als zoveel inwoners van Den Haag het gevoel hebben niet fair bejegend te worden, waar komt dit dan door? Zijn er dingen die de politie beter of anders kan doen? Is er racisme binnen het korps? Zo ja, hoe kan men dit probleem dan zo snel mogelijk intern aanpakken en oplossen? Het besef dat de politie ten allen tijde (mogelijke) daders dient te profileren op basis van gedrag, en niet op basis van etniciteit, dient hierbij leidend te zijn.

Tot slot is het wellicht een idee als de politie juist actief probeert in de Schilderswijk nieuwe agenten voor het korps Haaglanden te werven. De werkloosheid onder jongeren daar is hoog. Een diverser politiekorps is een aanwinst voor de stad Den Haag. En het moge duidelijk zijn dat een diverser politiekorps, dat in staat is om alle inwoners van het Den Haag het idee te geven dat zij gelijk behandeld worden, een absolute noodzaak is. Buurtbewoners van de Schilderswijk hebben laten zien dat zij samen met de politie in staat zijn om de wijk rustig te houden. Waarom zouden zij dit in de toekomst ook niet in het uniform van de politie kunnen doen?

cc-foto: Roel Wijnants