De Syrische bultrug

Een zwarte dag in de geschiedenis van Nederland. Nee, van Europa. Nee, van de mensheid. Een dag die nooit vergeten mag worden. “Opa, waar was u toen u het hoorde?” zullen mijn kleinkinderen later zeggen. Zij zullen op school – als zoiets dan nog bestaat – werkstukken moeten schrijven over deze dramatische gebeurtenis en hebben met mij als opa toegang tot de verhalen van iemand die het allemaal zelf heeft meegemaakt. Ik zal rechtop gaan zitten, ze eerst lang en diep in de ogen aankijken en precies op het moment dat de stilte ongemakkelijk begint te worden start ik met mijn verhaal.

Ik weet het nog goed. Het was op woensdag 12 december 2012, de dag dat er in Syrië 113 doden vielen, waaronder vele vrouwen, kinderen en oudere mensen. Die dag spoelde hij aan, Johannes de Bultrug. Assad vuurde die dag scud-raketten af op de eigen bevolking, dus je begrijpt hoe geschokt men in Nederland was van die grote vis. Nou ja, ‘vis’? Een bultrug is natuurlijk een zoogdier. Mensen zijn ook zoogdieren. Daardoor kwam het lijden van de Bultrug ineens ‘erg dichtbij’.

Op donderdag 13 december lag de Bultrug nog onveranderd op het strand terwijl in Syrië 130 mensen door geweld om het leven kwamen. Die mensen in Syrië waren technisch gezien natuurlijk ook zoogdieren, maar toch voelde dat een stuk minder dichtbij dat de bultrug op het eilandje ‘Razende Bol’. Het was deze donderdag dat Rusland aangaf dat het regime van Assad begon te wankelen, terwijl de eerste reddingspoging om Johannes de Bultrug te redden mislukte.

Nee, dan vrijdag 14 december. Slechts 81 mensen stierven in Syrië terwijl Johannes de Bultrug nog steeds op het strand lag te wachten op zijn verlossing; de dood of het water. Pew Research Center maakte bekend dat 27% van de Amerikaanse bevolking van mening was dat Amerika ‘iets moest doen’ om de gevechten in Syrië te stoppen. Tevens bleek uit de meest betrouwbare peilingen in Nederland dat ruim 115% van de Nederlandse bevolking vond dat de Bultrug koste wat het kost gered moest worden (een aantal mensen had in hun enthousiasme meermaals ‘ja’ geantwoord).

Zaterdag 15 december; ook een dag om nooit te vergeten. Nee, niet vanwege de 102 doden in Syrië, maar omdat ook de latere reddingspogingen voor de bultrug mislukten. Het onvermijdelijke was aangebroken. De volgende dag, zondag de 16e, blies de bultrug de laatste adem uit. Johannes stierf (net als 169 mensen in Syrië). Het land was in schok. Waar moet het naartoe met de wereld als een zoogdier dat aanspoelt als gevolg daarvan sterft?!? Veel mensen wisten geen raad met hun emoties. Sommigen organiseerden een stille tocht, toen toch niet, toen toch wel.

Andere mensen – die tijdens de hele lijdensweg van Johannes lekker warm thuis hadden gezeten – besloten de mensen die tevergeefs hadden geprobeerd Johannes te redden te bedreigen via wat ironisch genoeg ‘sociale media’ als naam had. Vlaggen hingen halfstok; zelfs de anders zo vrolijke journaallezers probeerde het verdrietige nieuws voorzichtig te brengen. “Een bultrug is van ons heengegaan.”

De rebellen van het Vrije Syrische Leger hadden al die tijd met volslagen verbazing het nieuws uit Nederland gevolgd. De bultrug had vijf dagen op het strand gelegen; in diezelfde periode hadden bijna 600 mensen om hen heen de dood gevonden. Toch bleek het beeld van een bultrug op een strand meer emoties los te maken dan het beeld van straten gevuld met lichaamsdelen van kinderen. Dezelfde kinderen die vroeger nog met kleurpotloden kleine bultrugjes tekenden. De rebellen realiseerden zich dat sommige mensen meer verdriet voelden bij de dood van één zoogdier dan het gruwelijke einde van 600 mensenlevens. Sowieso, een bultrug is ook veel gemakkelijker in beeld te brengen dan een complexe burgeroorlog. De bultrug was mediatechnisch een groot succes.

En toen – beste kleinkinderen – kwam dinsdag 18 december 2012. De dag die de manier van oorlog voeren definitief veranderde. Van de ene op de andere dag verschenen tientallen ‘aangespoelde’ bultruggen door heel Syrië. Bultruggen op pleinen in Aleppo, bultruggen bij ziekenhuizen in Hama, bultruggen bij scholen in Homs. Waar alle bultruggen exact vandaan kwamen is nooit duidelijk geworden, maar ze kregen allemaal Nederlandse namen als ‘Pieter’, ‘Dirk’ en ‘Jan-Willem’.

Het leger van Assad realiseerde zich te laat wat er was gebeurd en beging een fatale fout. Voor de lens van een amateurfilmer sloegen de raketten van het bombardement in op een straat in Aleppo. De beelden van de vele gedode kinderen werden uiteindelijk nooit uitgezonden. Maar dat shot, dat ene shot van die grote donkere ogen van de bultrug, die gingen de wereld over. Assad had een bultrug gedood! Bultrug ‘Harry’, om precies te zijn. Een zoogdier, net zoals wij allen zoogdieren zijn! In alle hoofdsteden van Westerse landen stroomde het boze volk bijeen in ‘stille tochten’. Regeringsleiders spraken hun afschuw uit over de moord op zoogdieren die Assad in zijn land ten uitvoer bracht. Zelfs Rusland en China konden na het zien van dit menselijke, nee ‘zoogdierlijke’ drama hun steun aan het Syrische regime niet langer voortzetten. Er is in de vaart der volkeren nu eenmaal geen plaats voor een dictator die bultruggen doodt. Door de dood van de bultrug was het ware gezicht van het Syrische regime ontmaskerd. Het zou de grootste omslag blijken in de oorlog die gaande was.

Nadat Assad enkele maanden later met internationale steun definitief verdreven was, konden ook de mensen in Nederland weer rustig slapen. De bultruggen in Syrië waren weer veilig…

De bodycounts in dit artikel zijn afkomstig uit de dagelijkse updates van Harald Doornbos via Twitter

Meer over de bultrug: Opinies Kees Moeliker:  Een stervende bultrug op het strand, is dat zielig? Han van der Horst:  Hoe medelijden verdacht wordt gemaakt Sander Terphuis:  Bultrug Johannes onze redding Cartoons René Krewinkel: Stille tocht… Sandra de Haan: Slag om de bultrug