De Troonsafstand

De meeste mensen zouden hun huisdier zonder dralen van de stoel verwijderen en gaan eten – maar ik niet. Want kleine dingen zijn vaak reden tot Grote Filosofische Vragen. En dit is misschien wel één van mijn Grootste Filosofischte Vragen: hebben mens en dier gelijke rechten? Heeft mijn kat misschien net zo veel recht op mijn stoel als ikzelf?

Biologisch gezien zou je je kunnen afvragen wat nu precies het verschil is tussen mens en dier. Dat lijkt niet zo moeilijk. Je hoeft geen Linnaeus te zijn om te zien dat een mens niet hetzelfde is als een tapir. Maar je hoeft ook geen Jane Goodall te heten om te zien dat een mens verdacht veel weg heeft van een chimpansee. En we hadden een Darwin nodig om te begrijpen dat we eigenlijk één grote familie zijn. Dus ja, een mens verschilt van een dier, maar net zo zeer als dat het ene dier van het andere verschilt en unieke eigenschappen kan hebben. Cheetah´s sprinten heel lekker, duiven hebben ingebouwde GPS en katten zijn schaamteloze profiteurs. Dieren zijn meestal goed in de dingen die voor hun soort belangrijk zijn. Een koala zal nooit een mooie Cito-score neerzetten, maar voor koala-zijn krijgt hij zeker een krul van de juf. Er zijn onderling verschillen en er zijn overeenkomsten, maar alleen de mens met zijn superieure intelligentie is in staat om te verzinnen dat we daardoor beter zouden zijn dan de rest. Mijn kat is zich inmiddels aan het wassen.

Hoe zit het dan met rechten? Het lijkt mij analogisch niet meer dan logisch dat daar waar mens en dier gelijk zijn, hun rechten gelijk zijn en dat daar waar mens en dier ongelijk zijn, hun rechten ongelijk zijn. Als een koe net zo goed pijn kan voelen als wij dat kunnen, dan verdient zij net zo veel pijnbescherming. Maar vrijheid van meningsuiting is aan een koe niet besteed, hoe hard ook haar boegeroep. Anderzijds zouden er ook zomaar rechten kunnen zijn waar een bepaald dier aanspraak op kan doen en wij niet, vanwege onderlinge verschillen. Ik heb geen recht op behoud van mijn krulstaart en ik moet er niet aan denken dat alle mensen straks in de bosjes mogen poepen. Net zoals dat vrouwen gewoon mogen stemmen, maar dat ik geen baas in eigen buik mag zijn, krijgt ieder dier een op maat gemaakt, soorteigen rechtenpakket. In dit licht is de huidige manier van omgaan met dieren (veehouderij, bont, dierproeven, circussen en ga zo maar door) op zijn minst discutabel en vaak zelfs ronduit barbaars. Mijn kat is klaar met wassen, maar is vergeten haar tong terug in te trekken.

Filosofie maakt hongerig en honger maakt pragmatisch, dus ik haal een klapstoeltje tevoorschijn. Poeslief ziet medelijdend aan hoe ik het ding in de goede vorm worstel, plaats neem, een tofu-balletje op mijn vork prik en in mijn mond steek. Dan springt ze van de stoel en begint luidkeels te miauwen voor de gesloten tuindeur. Katten zijn geen mensen. Wel zo leuk eigenlijk.