De tweet regeert

In de Nederlandse media wordt er niet over bericht maar de verkiezing van de president van Ierland kan bepaald zijn door een enkele tweet. De minister van Communicatie heeft vandaag na een officieel onderzoek erkend dat die ene, dramatische, tweet in ieder geval een belangrijke factor was bij de uitslag.

De Ierse presidentsverkiezingen vonden afgelopen najaar plaats. Aan de vooravond  werd een laatste live tv-debat tussen de kandidaten gehouden. Volgens een peiling van de Irish Times stond de zakenman Sean Gallagher met 40 procent van de kiezers flink voor op zijn rivalen, gevolgd door de socialist Higgins met 25 procent.

Maar in die uitzending nam de strijd plots een onverwachte wending die zo uit de populaire tv-serie Borgen geplukt leek. Gallagher werd tijdens het debat overvallen  door een van de andere kandidaten, Martin McGuinness. Deze beweerde met een niet bij naam genoemde zakenman gesproken te hebben die vertelde over onoirbare praktijken. Gallagher zou drie jaar geleden op een dag bij de zakenman thuis aangebeld hebben om onderhands geld op te halen voor zijn partij.

Gallagher, wiens integriteit ook op andere punten in twijfel werd getrokken, ontkende maar overtuigde niet echt. Daarop las de presentator een net binnengekomen tweet voor van het McGuinness campagneteam. De onbekende zakenman zou de volgende dag een persconferentie geven, luidde de tweet. Gallagher begon te stamelen. Misschien was het dan toch waar zei hij, maar kon hij het zich niet meer herinneren.

Het was het einde voor Gallagher. Een paar dagen later won Higgins de verkiezingen. Higgins kreeg 1 miljoen stemmen, Gallager 628.000. Naar het voor Gallagher desastreus verlopen live debat hadden 800.000 mensen gekeken. Dat tv-optreden kan beslissend geweest zijn voor de uitslag.

In Ierland ontstond een mediaschandaal want de tweet die werd voorgelezen en zo’n dramatisch effect had, bleek vals. Hij was niet afkomstig van het team van McGuinness maar van een fake-account. Er was ook helemaal geen persconferentie gepland.

De tweet was in de uitzending gemeld omdat het ‘hot news’ was. Niemand had de inhoud gecontroleerd voordat de presentator de tweet voorlas.

Uit het onderzoek dat volgde en gisteren bekend werd gemaakt , wordt duidelijk dat de programmamakers nog tijdens de uitzending te weten kwamen dat de tweet fake was. Ze ondernamen echter niets om de fout recht te zetten. Rectificatie is op tv een zeldzaam verschijnsel maar in dit geval was het een fluitje van een cent geweest.

Sociale media stelden iemand zo in staat op een cruciaal moment de Ierse media – en daarmee een heel volk – te misleiden.

Het voorval is ernstig maar niet uniek. Misbruik van sociale media voor politiek gewin duikt steeds vaker op. Deze week werd bekend dat een kandidaat in een Amerikaanse stembusstrijd honderdduizenden views op YouTube had gekocht. Daarmee wilde hij de indruk wekken erg populair te zijn. Vorig jaar nog werd duidelijk dat een zeer groot deel van de followers van Republikeins presidentskandidaat Newt Gingrich fake-accounts zijn, vermoedelijk ook gekocht om populair te zijn.

Onder invloed van de snelheid van internet zijn media overgestapt op de praktijk van ‘eerst publiceren en daarna corrigeren’. Maar wie hard gaat, maakt ook eerder brokken.