De verankering van Zwarte Piet

Ad Visser verklaarde vrijdagavond bij Pauw, dat je als mens maar beter zo vroeg mogelijk kon leren om los te laten. Dit nadat Sylvana Simons uitvoerig had uitgelegd hoe erg Zwarte Piet was en hoeveel mensen daaronder leden.

Dat was een gevaarlijke opmerking want daarmee kun je elke traditie verbieden die een of andere groep niet bevalt. Sylvana Simons en Ad Visser zaten een doos van Pandora van ongelofelijke proporties open te trekken. Het was ook zo makkelijk: vooral niemand uitnodigen die op een zaakkundige wijze kan uitleggen dat de traditie wordt misverstaan maar in plaats daarvan een hulpsinterklaas die niet veel meer wist in te brengen dan dat hij op de oude manier voort ging en dat Simons zelf dan maar de kleurenpiet moest gaan spelen als ze wilde weten wat daarvan de effecten waren.

Sylvana Simons begreep wel, had ze al gezegd, dat het niet meeviel om te moeten toegeven dat je met je Sinterklaasfeest altijd al racistisch bezig was geweest. Daarmee raakte zij de kern van haar zaak: men moet BIECHTEN. Men moet bekennen dat men in de kern racistisch is en VOOR STRAF wordt Zwarte Piet afgeschaft. Alleen dan is vergeving mogelijk. 

Dat maakt alleen op schoolbestuurders en andere bobo’s indruk, of op minister Asscher, die mensen een contract wil laten tekenen om hun denken in een door de staat goedgekeurde bedding te houden. 

Maar niet op de meeste mensen. Sturen die haar dan die fameuze racistische mailtjes? Nee, want ook daar houden de meeste Nederlandse sinterklaasvierders zich verre van. Ze blijven gewoon hun liedjes zingen. Zij bestellen zwartsel bij de feestwinkel. Zij gaan door met het feest zoals het altijd geweest is. Hier en daar zie je een licht optrekken van schouders.

Slaven Is dit stukje hiermee afgerond? Eigenlijk wel. Toch moet er nog iets aan toegevoegd worden. Racisme en discriminatie zijn serieuze problemen in dit land ondanks het beroemde artikel 1 van de Grondwet, dat in steen gebeiteld staat voor de ingang van het Binnenhof. Vooral in verband daarmee verdient de rol van Europa en Nederland bij de slavenhandel meer aandacht in het geschiedenisonderwijs. Veel verder dan de obligate opmerking dat het hier een zwarte (!) bladzijde uit onze geschiedenis betreft komt men zelden. Het is daarbij van betekenis dit schandalig verschijnsel in zijn totale context te behandelen. Men stipt de transatlantische slavenhandel enigszins aan maar onderwijst nauwelijks iets over de historische handelspartners van de West-Indische Compagnie zoals het nog bestaande koninkrijk van de Ashanti in Ghana. Dat was met andere staten een belangrijk leverancier van slaven. Ook wordt tegenwoordig niet tot nauwelijks aandacht besteed aan de Barbarijse zeerovers die van havens op de kusten van Marokko en Algerije slavenjachten organiseerden tot in IJsland toe. Nederlandse zeelieden en vissers liepen een reële kans om in hun handen te vallen. Die van Maassluis stortten zelfs regelmatig in een kas waarmee slachtoffers konden worden vrijgekocht.

Er wordt trouwens in het geschiedenisonderwijs überhaupt weinig aandacht besteed aan landen en gebieden waar veel Nederlanders sinds de immigratie begon familie hebben. Daaronder valt overigens ook Ghana zoals iedereen weet die wel eens een wandeling maakt door Bimre.

Leed Zwarte Piet speelt bij dit alles geen rol. Die wortelt in tradities van het heidense Europa. Is die traditie te veranderen? Natuurlijk is die traditie te veranderen maar niet door de vierders van dit zeer oude feest ervan te beschuldigen dat zij altijd al racistisch bezig waren. Nederlanders zijn best wel racistisch bezig als lid van een sollicitatiecommissie bijvoorbeeld of als verteller van moppen aan de toog maar niet op 5 december als ineens hard op de knop van de buitenbel wortdt gedrukt. Dan niet en dat laten zij zich niet gezeggen.

Sylvana Simons had het over het leed dat zoveel mensen in dit land wordt toegebracht door de aanblik van Zwarte Piet. Daarvoor bestaat volgens haar bij de sinterklaasvierders geen begrip. Omgekeerd heeft men bij de tegenstanders geen enkel gevoel voor wat zij mensen met hun racismebeschuldiging aandoen. Er is een wederzijdse bagatellisering gaande van andermans leed en lijden, terwijl men dat van zichzelf uitvergroot. Sylvana Simons had het over een vriendin met Afrohaar die in de decembermaand veiligheidshalve niet met gouden ringen in het oor naar feestjes gaat. Voorstanders van Piet maken een groot drama als kleine groepjes demonstranten zich verstouten om in stil protest bij de intocht van de Goedheiligman tegenwoordig te zijn.

Als Quinsy Gario, Sylvana Simons en hun aanhangers zich openlijk hadden afgevraagd waarom blanke, bruine of gele kindertjes nooit in aanmerking konden komen voor de mooiste baan van Nederland, dan hadden we nou een kleurenpiet, een roetveegpiet of misschien zelfs een ongeschminkte Piet. In dat geval had iedereen gelachen en gezegd: “Er zit wat in”. Zeker als ze er ook nog aan hadden toegevoegd, dat ze zélf maar al te goed wisten wat discriminatie op de arbeidsmarkt betekent. Dan had Piet nu alle kleuren van de regenboog en was iedereen trots geweest op de veerkracht van de samenleving.

Dat hebben ze niet gedaan. Daarom zijn alle partijen in het sinterklaasdebat beledigd en gekwetst. Daarom is Zwarte Piet niet op losse schroeven gezet maar vaster dan ooit verankerd in het denken van de grote meerderheid der Nederlandse burgers, die gewoon op 5 december hun eigen gang blijven gaan zonder zich van het gekrakeel iets aan te trekken.