Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

De verenigde psychopaten van Amerika

  •  
30-07-2020
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
295 keer bekeken
  •  
50083344586_797fe530bd_o

© Foto: White House

Trump is het onontkoombare product van een maatschappij als de Amerikaanse. Van een wereld waar alles draait om winnen en de rest achterblijft als losers.
Een Republikeinse senator heeft voor zijn verkiezingscampagne een advertentie uitgebracht waarop de neus van zijn tegenstander stiekem groter is gemaakt. Die neus is van Jon Ossoff, een Democraat. En jood. Op de foto staat ook de joodse Democraat Schumer. Met erbij de tekst dat de twee proberen de verkiezing ‘te kopen’. Een onvervalst antisemitische campagne.  
Nadat er rumoer over ontstond werd de advertentie ijlings ingetrokken. Er was iets ‘misgegaan’ bij het photoshoppen luidde het doorzichtig excuus dat op zich een Pinocchio neus waard was.
Je hebt waarschijnlijk niets over het voorval gehoord. Vier jaar geleden, voordat Trump aan de macht kwam, was het nog wel een rel geweest. Nu sneeuwt het onder in de lawine van schandalen die zo overdonderend is dat ik iedere keer als ik het nieuws raadpleeg naar adem moet happen.
Nog zo’n voorval van deze week : een 79-jarige Europese zakenvrouw, met een Amerikaanse vestiging waar 1800 mensen werken en in bezit van een geldig visum, is de toegang geweigerd, volgens eigen zeggen omdat ze op Facebook kritische postings over Trump schreef. Een praktijk die we tot nu toe alleen van dictaturen kenden.
De verbijstering zwelt zo aan dat je het zicht er op bijna verliest. Trump is voor de geest wat corona is voor het lichaam. Hij besmet iedereen en verstikt alles. Ik ken mensen die in lockdown gaan, niets meer over Trump willen horen of lezen, simpelweg omdat ze er niet meer tegen kunnen. Ondertussen wordt het almaar erger.
Toch gaat het niet om Trump. Of liever gezegd niet alleen om Trump.
Op schokkende beelden uit Portland zag ik hoe tot de tanden bewapende agenten met veel geweld een vrouw arresteerden omdat ze danste met bloemen in haar handen. Het leek wel een film. En verdomd.
Het was niet voor het eerst dat ik aan Starship Troopers moest denken. Die sf-film van de door de Tweede Wereldoorlog geobsedeerde Paul Verhoeven toont de fascistische trekken van de Verenigde Staten, het land dat verslaafd is aan geweld in alle vormen, gevoegd bij een leeg hedonisme waarbij alles om uiterlijk draait. Dat heeft hij scherp gezien, in een tijd dat de VS nog werd beschouwd als een ideaal dat in Europa vooral geïmiteerd moest worden, zowel op economisch, politiek als cultureel gebied. De film werd dan ook koeltjes ontvangen, om het zacht uit te drukken, en als onzinnig weggezet.  
Nu is er sprake van een herontdekking en waardering. Starship Troopers toont een compleet verziekte maatschappij die uitermate tevreden is met zichzelf. Ontevredenheid wordt niet geduld.
Trump is een oorlog tegen een deel van de eigen bevolking begonnen. De geheime politietroepen die hij naar Portland stuurde om protesten neer te slaan, zien er uit als militairen en gedragen zich ook zo. In Starship Troopers vechten de soldaten die ongeveer dezelfde uniformen dragen tegen buitenaardse insecten, in Portland tegen progressieve demonstranten. Je kunt wel bedenken hoe die laatsten in het Trump-kamp gezien worden.
Ik moet door deze sfeer ook regelmatig denken aan American Psycho, de gruwelijke roman van Bret Easton Ellis uit 1991. Hij beschrijft de door uiterlijk en geldzucht bezeten New Yorkse zakenwereld waar Trump uit voortkomt. Yuppen, de eerste kinderen van het neoliberalisme. Het boek, waarvan als slap aftreksel ook een film is gemaakt, tart iedere verbeelding. Om de totale leegte aan te tonen van het yuppenbestaan bevat het onder meer de lyrische tekst van een reclamefolder voor perfecte scheermesjes, als voorbeeld van waar waarde aan wordt gehecht. Het is een wereld waarin met vijandigheid wordt gekeken naar alles dat niet voldoet aan die ene maatstaf: succes. Het is Trump ten voeten uit die zo overtuigd is van zijn recht op succes dat hij zijn mijlpalen gewoon verzint als het zo uitkomt.
Ik beken dat ik destijds delen van de roman heb overgeslagen omdat ik het extreme geweld, vooral tegen vrouwen gericht, niet meer aankon. Maar een scene is me bijgebleven. De hoofdpersoon Patrick Bateman, een spuugrijke yup, biecht op een gegeven moment tijdens een diner met soortgenoten zijn weerzinwekkende misdaden op. Het gezelschap van carrièremakers lacht en gaat verder met het diner. Je weet niet of ze het niet geloven of dat het hen gewoon niet interesseert.
Dat is Trump en zijn aanhangers. Hij zei tijdens zijn verkiezingscampagne in 2016: “Ik zou midden op Fifth Avenue iemand neer kunnen schieten en dan nog zou ik geen kiezers kwijtraken.” Inmiddels is dat min of meer werkelijkheid geworden. Tienduizenden Amerikanen zijn nodeloos aan corona gestorven wegens zijn weigering de pandemie serieus te nemen. 91 procent van de Republikeinse kiezers steunt zijn beleid nog, aldus de recentste peiling van Gallup.
Het lijkt overdreven om Trump te vergelijken met een psychopaat. Toch is hij er echt een stelt Tony Schwarz, de auteur die honderden uren met Trump doorbracht om zijn boek The Art of the Deal voor hem te schrijven. In een uitgebreid artikel zet hij uiteen hoe Trump alle eigenschappen van een psychopaat heeft. En onbehandelbaar is omdat hij zijn mankementen, gewetenloosheid, pathologisch liegen, machtswellust, zelf niet als probleem ziet.
Maar zoals Starship Troopers en American Psycho duidelijk maken gaat het niet om Trump zelf. Hij is het onontkoombare product van een maatschappij als de Amerikaanse. Van een wereld waar alles draait om winnen en de rest achterblijft als losers. In 2003 verscheen de Canadese documentaire The Corporation waarin uitgelegd wordt dat een bedrijf voor de Amerikaanse wetgeving een individu is, met evenveel rechten als burgers. De makers stellen de vraag: als zo’n groot bedrijf, vaak een multinational, een persoon is, wat voor type persoon is het dan? Ze testen het karakter van grote Amerikaanse bedrijven aan de hand van een lijst kenmerken die psychiaters gebruiken om patiënten te diagnosticeren. De uitslag? Het zijn psychopaten.  
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.