De vervuiling is compleet

De reisindustrie is ingedut. Duurzame vooruitgang komt maar moeilijk op gang. De eerste vlucht op frituurvet was vooral een marketingstunt. De vervuiling van hotels rijst nog steeds de pan uit. En wij reisjournalisten schommelen onszelf in een hangmat in slaap. De reisbranche is een van de meest vervuilende industrieën ter wereld. Over veertig jaar zal het toerisme naar verwachting even vervuilend zijn als de rest van alle industrieën bij elkaar.

Naast de CO2-uitstoot van vervoermiddelen, zijn ook het uitputten van energiebronnen en water, het voortbrengen van afval, de uitbuiting van arbeid en het vernietigen van habitats en gemeenschappen negatieve effecten die reizigers met zich mee brengen. Want je bent nu eenmaal op vakantie dus je wilt ook lekker douchen, die prachtige koraalvis vasthouden en als het even kan 4-sterrenservice voor een prikkie. Langzaam beseffen de spelers in de reisbranche dat dit op de lange termijn hun eigen industrie ten gronde richt en nemen ze hun verantwoordelijkheid. Zo organiseert de brancheorganisatie ANVR verschillende duurzaamheidtrainingen onder hun leden. Maar echt transformerend is het nog niet. Verrassend genoeg blijkt de toerismebranche, die de meest inspirerende reizen aanbiedt zelf vreselijk conservatief.

Hoe komt het toch dat de Vakantiebeurs er al tien jaar hetzelfde uitziet? Dat reisbureaus nauwelijks vernieuwen? Vliegtuigmaatschappijen allemaal dezelfde beroerde service bieden? En de ANVR geen inspirerende leiderschapsrol aanneemt?

De gevestigde bedrijven hebben het nakijken als het gaat om het aanbieden van dynamische producten, zoals die van AirBnB, Favoroute en Suggestme. Een gebrek aan financiële middelen wordt als excuus gebruikt. Maar is innovatie niet de snelste weg uit de crisis?

Het lijkt of er een diepgewortelde angst heerst om te veranderen, waaruit een nieuwe cultuur van middelmatigheid is ontstaan. “ Man cannot discover new oceans unless he has the courage to lose sight of the shore “, zei schrijver en Nobelprijswinnaar Andre Gide.

Meestal zijn het de vakjournalisten die in zo’n geval de boel opschudden, kritisch zijn en aan de bel trekken, zodat de branche zich gaat herschikken, verbeteren en hervinden. Maar ook de reisjournalistiek is ingedut. Veel ‘reisjournalisten’ gaan op een door de aanbieder (en vaak adverteerder) gesponsord persreisje en schrijven daar een amusant verhaal over. Uitzonderingen als Jelle Brandt Corstius daargelaten. Ze zijn vooral niet te kritisch over de koude douches in het hotel, de ernstige vervuiling in een gebied of de oorlog die op een steenworp afstand woedt, want dan mogen ze volgende keer niet meer mee. Of dan publiceert het betreffende medium hun verhaal niet.

Lachende derde zijn de PR-bureaus die maar al te graag hun klanten de media in krijgen. Met verrassende creativiteit bedenken zij niet uit te spreken trends als Expertcation (iets leren op vakantie) en Yolo (You only live once), afgestemd op de producten van hun eigen klanten. Zij sturen hierover persberichten die door reisredacties en websites klakkeloos worden overgenomen. De vervuiling is compleet.

Het wordt tijd dat we een schoonmaak houden, de kust loslaten, nieuwe oceanen overvaren en de eerste vlag durven planten op onbekend groen terrein.