De vrije artsenkeuze bestaat nu al niet meer

In de politiek wordt momenteel onderhandeld over het al dan niet schrappen van artikel 13 van de zorgverzekeringswet. Hierin is vastgelegd dat zorgverzekeraars de verplichting hebben om voldoende zorg in te kopen voor hun verzekerden (de zgn. zorgplicht) en dat men zorg die is verleend door niet-gecontracteerde aanbieders moet vergoeden.

De zorgverzekeraars mogen op basis van dit artikel een lagere vergoeding dan 100 procent geven, als een verzekerde naar een niet-gecontracteerde aanbieder gaat. De vergoeding mag echter niet zo laag zijn dat het voor de verzekerden een hinderpaal is om naar een niet-gecontracteerde zorgaanbieder te gaan.

Minister Schippers en een substantieel deel van de Tweede Kamer willen het hinderpaalcriterium nu gaan schrappen. In de praktijk zal dat betekenen dat de zorgverzekeraar nog veel meer macht krijgt, doordat hij kan besluiten welke dokter (of andere zorgverlener) er wel of geen contract krijgt. Populair gezegd betekent dit min of meer het einde van de vrije artsenkeuze, als het allemaal doorgaat. Tenzij verzekerden massaal besluiten tot aanschaf van een zogenaamde restitutiepremie, die wel een stuk duurder is, maar nog wel keuzevrijheid biedt.

De meeste Nederlanders weten het verschil niet tussen een natura-polis en een restitutie-polis, en getrouw aan de aard van ons land zullen ze derhalve kiezen voor de goedkoopste variant. Dat dit verschraling van het zorgaanbod met zich mee gaat brengen zijn ze zich niet bewust, en het is hen ook niet te verwijten. Maar ondertussen gebeurt het wel. Ik werk in een kleine, gespecialiseerde GGZ-instelling, die te klein is om in aanmerking te komen voor zorgcontracten. We mogen niet eens met zorgverzekeraars praten over ons aanbod, omdat we te weinig omzet draaien. We hebben alle certificaten, op www.zorgkaart.nl scoren we ruim boven de acht, maar alles moet bij ons op restitutie-basis.

Met enige regelmaat behandelen we ook jongeren, tussen 12 en 18 jaar, en omdat de jeugd-GGZ volgend jaar naar de gemeente wordt overgeheveld bedachten we om daar te solliciteren naar wat budget voor behandeling van deze doelgroep. Van de gemeente Amsterdam ontvingen we onlangs bericht: men gaat alleen zorg inkopen bij de partijen die nu al een contract hebben met een zorgverzekeraar…

Op deze manier verdwijnt alle specifieke kwaliteit uit de zorg, is concurrentie op inhoud niet meer mogelijk en is massaproductie de alles bepalende factor. Voor de jeugdigen in de gemeente Amsterdam is met dit besluit de vrije artsenkeuze ook al min of meer verleden tijd. Want als je nu al zou weten dat je jouw kind in 2015 wilt laten helpen volgens een bepaalde methode of bij een gespecialiseerde instelling, dan moet je nu ook al bedenken dat je aan het einde van het jaar een ander soort ziektekostenverzekering moet gaan afsluiten. Dat zullen weinigen doen, omdat mensen er van tevoren nu eenmaal niet van uitgaan dat ze een bepaalde aandoening zullen gaan krijgen. En mede doordat er vanuit de bevolking weinig verzet komt kan dit rampzalige plan straks waarschijnlijk vrij moeiteloos tot wet worden gebombardeerd.