Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

De wonderbaarlijke voedselverspilling

  •  
16-01-2012
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
137 keer bekeken
  •  
BNNVARA fallback image
Ruim de helft van ons ziet geen verschil tussen ‘Ten minste houdbaar tot’ en ‘Te gebruiken tot’
Jaarlijks gooien we boodschappentassen vol eten en drinken weg. Onze kinderen groeien er mee op. Maar wie let er eigenlijk op de kleintjes?
Hamsterweken. 2e kilo halve prijs! 3 halen 2 betalen. Voordeelverpakking! Grootgrutters zien graag dat we ruim inslaan. Niet alleen bij de consument maar ook aan de productiekant gaat er enorm veel verloren. De marktlogica maakt voedseldumping soms aantrekkelijker dan het verkopen ervan. Soms zelfs met EU-subsidie.
Ruim de helft van ons ziet geen verschil tussen ‘Ten minste houdbaar tot’ en ‘Te gebruiken tot’. Bij ‘tht’ denken we aan een uiterste consumptiedatum. En dan heb je ook nog de uiterste verbruiksdatum en de uiterste verkoopdatum. Fabrikanten weerspreken misleidende suggesties niet, verwarring betekent handel. Bij een verlopen datum gooien we het vaak ‘voor alle zekerheid’ weg.
Het zou logisch zijn als we aan deze onduidelijkheid een einde maken. Want voedselverspilling is economisch, ecologisch, ethisch en sociaal onverantwoord. Deze week bespreekt het Europees Parlement een verslag over de ‘alarmerende’ voedselverspilling. Ik hoop vurig dat die conclusie niet door de traditionele verdedigers van de markt wordt weggestemd. Leven is meer dan economie. Via de milieu- en voedingscommissie heb ik ook aandacht gevraagd voor de ethische, sociale en ecologische aspecten van verspilling. Het weggeven van eten via voedselbanken is prachtig, maar  aalmoespraktijken horen niet structureel te zijn. Maar helaas wordt er alleen beleefd geluisterd, geen enkel amendement van de milieucommissie heeft het gehaald.
De wereldvoedselorganisatie FAO rekende uit dat we 1/3 van het geproduceerde voedsel niét opeten of opdrinken. Jaarlijks verdwijnt er 1,3 miljard ton. Afhankelijk van hoe je telt komt dat op EU-niveau neer op 100 tot 180 kilo per persoon per jaar. Maar ook als het Voedingscentrum gelijk heeft met zijn 40 kilo per Nederlander per jaar, dan is dat nog steeds onaanvaardbaar. Het gebrek aan vergelijkingscijfers mag geen reden zijn dit op zijn beloop te laten. Appelen of peren, het is allemaal fruit.
Dat er ook in arme landen 6 tot 11 kilo voedsel per persoon verdwijnt komt vooral omdat daar de logistiek hapert, bijvoorbeeld doordat oogst onderweg verrot of als er geen koeling is. Bij ons zit verspilling meer aan het einde van de voedselketen, denk aan de volle vuilcontainer bij de supermarkt en de cateraar en aan de tv-kok die het groen van de prei achteloos uit beeld schuift. In een restaurant en tegenover gasten is het in onze cultuur nog steeds raar als je je bord helemaal leeg eet.
79 miljoen Europeanen leven onder de armoedegrens, 16 miljoen hebben voedselhulp. Bij Zembla zagen we eind 2011 Tonnie van Mook. De Tilburgse voedselbank doneerde haar zakken vol diepvriesfriet. Die tellen niet mee in de verspillingscijfers. Ook Tonnie vroeg zich af of alwéér friet wel zo gezond is voor haar kinderen.
Voedseldumpingen blijven ook buiten de verspillingsstatistieken. Scheepsladingen vol ingevroren Europese kipresten worden met EU-steun in derdewereldlanden gedumpt en verstoren daar de lokale markt. Om maar te zwijgen over de Griekse en Spaanse tabak die we exporteren naar Afrika omdat de kwaliteit ondermaats is voor Europese begrippen. Tabaksteelt, met landbouwsteun van de EU…
Tot voorkort werden komkommers massaal doorgedraaid, niet omdat ze ongezond zijn, maar krom. Die kromme EU-regel is eindelijk rechtgetrokken, maar het na-ijleffect ervan duurt voort. In de supermarkten zijn ze uitgeroeid, alleen op de markt vind je wel eens ‘accoladekomkommers’. Omdat de consument geen gehavend en misvormd fruit wil, krijgen ze het soms via een dure omweg. Onreglementaire fruit wordt verwerkt in hippe ontbijtdrinks, moezen, mixen en fruityoghurtjes. Die vorm van recycling is altijd nog verantwoorder dan er diervoeder of compost van te maken.
Ook bij bier wint marketing het van de logica. Nederlandse brouwers stapten massaal over op lichtdoorlatende groene flesjes, terwijl bruin glas de houdbaarheid verlengt. Maar ja, de consument hè, die wil groen. Om het lichtprobleem te omzeilen moet er nu een kartonnen doosje om een sixpack en word je geacht groene flesjes meteen in de donkere koelkast te zetten. En de EU? Die dwarsboomt statiegeldverpakkingen.
We zijn nu met 7 miljard. Willen we de voedselverdeling verbeteren dan is een ommekeer nodig. De tijd van lapmiddelen en consumentenbedrog moet voorbij zijn. Verduurzaming, kortere distributielijnen, kleinere verpakkingen, rationele logistiek en ontmoediging van verspilling. Ik pleit voor eerlijke voorlichting aan consumenten. Het verslag dat donderdag in stemming komt eindigt met een obligaat pleidooi voor betere voorlichting aan burgers over voedselverspilling. Maar wat het meest werkt: bewustmakingsprogramma’s voor beleidsmakers die zijn geïnfecteerd met het idee dat het de markt is die wel met oplossingen komt. Voedseltekorten en voedseloverschotten bewijzen dat de wet van vraag en aanbod op wereldschaal geen evenwicht maar onbalans veroorzaakt.

Meer over:

opinie, groen
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.