Discriminatie bestrijden? Het kapitalisme biedt uitkomst

Een van de meest prangende problemen die veel jongeren van niet-Westerse afkomst in Nederland ervaren is discriminatie op de arbeidsmarkt. Uit cijfers van het SCP blijkt dat de werkloosheidcijfers onder deze groep vele malen hoger liggen dan onder autochtone jongeren, en uit onderzoek is gebleken dat discriminatie hier een van de oorzaken van is

Vanuit de politiek en maatschappij is men naarstig op zoek naar oplossing voor dit grote maatschappelijke probleem. De vraag is alleen of veel van de door de politiek voorgestelde oplossingen wel zullen werken  Dit omdat de meeste oplossingen voorbij gaan aan de factor die daadwerkelijk discriminatie op de arbeidsmarkt terug kan dringen. Namelijk, meer rendementsdenken bij bedrijven en organisaties. 

De belangrijkste oorzaak die ten grondslag ligt aan discriminatie op de arbeidsmarkt is het feit dat werknemers sollicitanten van overwegend niet-Westerse afkomst niet beoordelen op basis van hun capaciteiten en karakter, maar op basis van zaken als afkomst, huidskleur en religie

Vooroordelen over bevolkingsgroepen staan op deze manier een objectieve beoordeling van de capaciteiten van een persoon in de weg. Dit richt grote schade aan, niet alleen omdat Nederlandse burgers hierdoor geen gelijke kansen krijgen in onze samenleving, maar ook omdat talent verspild wordt, wat schadelijk is voor de economie. Zeker in een rap vergrijzende maatschappij kunnen we jong talent maar al te hard gebruiken, en daarom zouden we dit moeten benutten in plaats van aan de zijlijn te laten staan.

Aan de schandpaal  Vanuit de politiek en maatschappij wordt hard gezocht naar een oplossing voor deze problematiek. De voorkeur lijkt uit te gaan naar een harde aanpak, waarbij boetes en ‘ name and shame ’ de voornaamste instrumenten zijn, niet om het minst omdat veel burgers dit graag willen horen en politici op deze manier makkelijk punten kunnen scoren onder hun potentiële achterban. Het valt echter ernstig te betwijfelen of de harde aanpak wel zal werken. Men neme de casus waarin een vrouw wordt afgewezen vanwege haar hoofddoek als voorbeeld: Stel een bedrijf dat zich hier aan schuldig heeft gemaakt krijgt een boete, en wordt in de media ‘ genamed’  en ‘ geshamed ‘, zal dit dan leiden tot structurele verbetering binnen dit bedrijf? Waarschijnlijk niet. Bedrijven zullen er naar streven om risico’s te vermijden. De kans dat dit bedrijf bij de volgende sollicitatieronde alles op alles zal zetten om te vermijden dat een van sollicitanten een hoofddoek zal dragen is groot. Hierdoor zullen dus veel meer potentiële sollicitanten het slachtoffer worden aangezien CV’s met Islamitische vrouwennamen daarop in dat geval direct in de prullenbak zullen verdwijnen. En zie dan maar eens te hard te maken dat dit bedrijf alsnog discrimineert. Dit is een typisch geval van hoe goedbedoeld overheidsbeleid een averechtse uitwerking kan hebben. Positieve discriminatie is ook discriminatie

Een andere ‘oplossing’ die onder meer door de CNV werd voorgedragen is positieve discriminatie. Afgezien van het feit of positieve discriminatie wel een positieve uitwerking heeft, deze is nooit bewezen op zowel sociaaleconomisch gebied als op maatschappelijk terrein, is het gewoon een andere vorm van discriminatie die toegepast wordt. Het is niet meer rechtvaardig als jongeren met een niet-Westerse achtergrond bevoordeeld worden ten koste van autochtonen dan wanneer het omgekeerde het geval is.

Het is en blijft discriminatie op basis van afkomst, in plaats van dat er geselecteerd wordt op grond van de capaciteiten van de persoon. Geen ontwikkeling die we in onze samenleving zouden moeten willen

Wat nodig is, is een cultuuromslag binnen het denken in organisaties en bedrijven waar deze vorm van discriminatie plaatsvindt. Een dergelijke cultuuromslag is ook in het voorbeeld van bedrijven en organisaties omdat het feit dat talent verspild wordt dankzij discriminatie en probleem is voor onze economie. Het is economisch voordeliger om de qua capaciteiten meest geschikte sollicitant aan te nemen, en te behouden, in plaats van te beoordelen op basis van afkomst, cultuur of religie. Bedrijven zouden er daarom toe aangespoord en verleid moeten worden om die kandidaten te kiezen en te behouden die qua capaciteiten het meeste te bieden hebben. Dat is wat goed is voor het bedrijf, en goed is voor onze economie. De boodschap dat discriminatie schadelijk is voor bedrijven en economie dient duidelijker uitgedragen te worden door de overheid en maatschappelijke organisaties zodat het op deze wijze sneller door zal dringen tot bedrijven en organisaties die deze boodschap in de praktijk brengen door discriminatie binnen de eigen gelederen aan te gaan. 

Redementsdenken is noodzakelijk

Het is het kapitalisme dat uitkomst biedt voor het bestrijden van discriminatie op de arbeidsmarkt. Want het kapitalisme staat voor de meritocratie, het maatschappijmodel waarin de maatschappelijke positie van personen gebaseerd is op verdienste (merites). Binnen het meritocratische denken is er geen plek voor discriminatie op basis van huidskleur, afkomst, cultuur of religie, aangezien mensen beoordeeld worden op basis van hun kwaliteiten en rendement.  De oplossing voor het grote probleem dat discriminatie op de arbeidsmarkt vormt ligt dus in meer, en niet minder, rendementsdenken in onze economie.

 

Meer rendementsdenken in de economie lijkt in te gaan tegen de huidige maatschappelijke trend waarin het rendementsdenken op onder meer op universiteiten onder vuur is komen te liggen

Maar meer rendementsdenken is nodig binnen bedrijven en organisaties, om zo discriminatie tegen te gaan. Uiteindelijk kan discriminatie alleen voorgoed verdwijnen in een omgeving waarin een persoon beoordeeld wordt op basis van zijn of haar kwaliteiten en rendement, in plaats van andere, economisch gezien onbelangrijke factoren.