Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Dodenherdenking: waarom Duitse soldaten buitensluiten?

  •  
04-05-2013
  •  
leestijd 2 minuten
  •  
200 keer bekeken
  •  
BNNVARA fallback image
'herdenken hoeft niet vergeven in te houden'
Het besluit van de gemeente Bronckorst om er van af te zien ook even langs het graf van 10 Duitse soldaten in Vorden te lopen na afloop van de dodenherdenking, is twijfelachtig. Vooral omdat dit gebeurde onder druk van het bericht dat 50 anti-fascistische verzetsstrijders het plan hadden protesterend aanwezig te zijn bij de herdenking op de Vordense begraafplaats. Bij een dodenherdenking gaat het er niet om weer in vijanddenken of rancune jegens de (vroegere) tegenpartij te vervallen, maar om met de energie van compassie te herdenken en dus stil te staan bij de slachtoffers van oorlogsgeweld. Specifiek bij het geweld van WOII.
De een is of was natuurlijk veel meer slachtoffer dan de ander, maar er kan moeilijk ontkend worden dat (een groot deel van) het Duitse volk ook slachtoffer was. De tijdens de oorlog gesneuvelde Duitse soldaten liggen daar bovendien nu eenmaal, en het zou op zich al een daad van uitsluiting, zo niet postmortale veroordeling zonder rechtspraak, zijn hen te negeren tijdens een officiële dodenherdenking. Dat bijna 500 Vordenaren vorig jaar ook even langs de Duitse graven liepen, was dan ook niet meer dan normaal. Je kunt dat tevens als een soort verzoeningsteken zien naar de toekomst of naar de buren net over de grens. Iets van vergeving dus, waaraan in Zuid-Afrika Nelson Mandela en Desmond Tutu na de apartheid via ubuntu (‘ik ben omdat wij zijn’) zo opmerkelijk gestalte gaven. Maar herdenken hoeft niet eens vergeven in te houden. Men kan volstaan met het voelen van compassie voor de omgekomen gelieven. En men mag bij het herdenken wat mij betreft ongemerkt ook nog bitterheid voelen jegens de daders van weleer, ook al gaat het bij herdenken primair om mededogen met de slachtoffers en ook al is blijvende rancune, hoe begrijpelijk ook, een minder goede en misschien wel schadelijke energie. Eenieder moet zelf weten welke energie hij of zij voelt bij het herdenken. Elke bevoogding daarin is taboe.
Vorden was niet bevoogdend, het koos voor een eigen verantwoordelijkheid zonder iemand iets op te leggen. Maar het lijkt dat nu van andere zijde wel aan een gemeente vlakbij de Duitse grens impliciet wordt opgelegd net te doen alsof die Duitse doden er niet liggen. Bij een officiële herdenking wordt er dus bewust aan hen voorbij gekeken, wat ook een daad is, en daarmee ziet men af van een soort vredesgebaar naar de toekomst. Dat de gemeente Bronckhorst voor druk door de knieën ging is te betreuren, ook al begrijp ik dat dit geen toegeven is aan ‘vijanddenken’, maar hier meer de pragmatische overweging speelt, dat zij een herdenking waardig wil houden en niet graag verstoord ziet.
Dr Hans Feddema is antropoloog, publicist en vredesactivist

Meer over:

opinie, leven
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.